Những gì một doanh nghiệp có được gọi là tài sản.
Những gì một doanh nghiệp nợ được gọi là nợ phải trả.
Giá trị của doanh nghiệp được gọi là vốn chủ sở hữu hoặc vốn cổ đông.
Và ta có phương trình cơ bản như sau:
Tài sản − nợ phải trả = vốn chủ sở hữu
hoặc
Tài sản = nợ phải trả + vốn chủ sở hữu
Nếu từng học bất kỳ một khóa kế toán nào, có lẽ bạn đã được học những công
thức này. Có lẽ các giảng viên đã gọi nó là phương trình kế toán cơ bản. Và có lẽ
bạn cũng biết, công thức thứ hai thể hiện hai bên của bảng cân đối kế toán: một bên
là tài sản, bên kia là nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Tổng bên này luôn bằng tổng
bên kia; bảng cân đối kế toán luôn cân đối. Trước khi kết thúc Phần III này, bạn sẽ
hiểu lý do tại sao.
ĐỌC BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN
Tuy vậy, trước tiên, ta phải tìm được một bảng cân đối kế toán, bất kể đó là
bảng cân đối kế toán của công ty bạn, hay bảng cân đối kế toán trong một báo cáo
thường niên nào đó. (Hoặc bạn có thể xem mẫu bảng cân đối kế toán trong phần
phụ lục). Vì bảng cân đối kế toán thể hiện tình hình tài chính của doanh nghiệp tại
một thời điểm nhất định, nên nó cần ghi rõ ngày tháng cụ thể ở trên đầu. Thường
thì đó là ngày cuối tháng, cuối quý, cuối năm hoặc cuối năm tài khóa. Khi xem
cùng lúc nhiều báo cáo tài chính khác nhau, thường bạn sẽ muốn xem báo cáo kết
quả kinh doanh của một tháng, một quý hoặc một năm cùng với bảng đối kế toán ở
cuối kỳ kế toán đó. Không giống như báo cáo kết quả kinh doanh, bảng cân đối kế
toàn gần như luôn được lập cho toàn bộ tổ chức. Cũng có khi một công ty lớn lập
bảng cân đối kế toán phụ cho các chi nhánh, nhưng họ hiếm khi làm thế đối cho
một cơ sở. Như chúng ta sẽ thấy, các chuyên gia kế toán phải đưa ra các dự toán
trong bảng cân đối kế toán, tương tự như trong báo cáo kết quả kinh doanh. Bạn
còn nhớ công ty chuyển phát mà chúng ta đã thảo luận không? Cách thức chúng ta
khấu hao chiếc xe tải không chỉ ảnh hưởng đến báo cáo kết quả kinh doanh mà còn
ảnh hưởng cả giá trị tài sản trên bảng cân đối kế toán. Điều đó chỉ ra rằng các giả
định và định kiến trong báo cáo kết quả kinh doanh sẽ đổ vào bảng cân đối kế toán
theo một cách nào đó.
