không nhận cá người ta biếu nên có thể được ăn cá lâu dài. Hơn nữa
kẻ làm vua mà tham tài ắt sẽ mất nước; kẻ làm tôi mà tham tài ắt sẽ
mất mạng. “Kinh Thi” nói: “Gió lớn sinh ra vì có đường hầm, kẻ tham
tài bại hoại đồng loại”. Đây quả thực không phải lời nói sai. Ngày
trước Tần Huệ Vương muốn chinh phạt nước Thục, không biết đường
đi, bèn cho chạm năm con trâu đá, đuôi trâu chứa vàng, người nước
Thục nhìn thấy, tưởng là trâu đá biết đại tiện ra vàng. Vua Thục phái
năm lực sĩ đến kéo trâu đá vào Thục. Đường đi làm xong, quân Tần
sau đó tấn công, nước Thục bị diệt vong. Đại tư nông triều Hán là
Điền Diên Niên nhận hối lộ ba nghìn vạn lạng, sau khi bị lộ phải tự
sát. Những sự việc như thế nào có thể ghi lại hết? Trẫm nay coi vua
Thục làm gương, các khanh cũng phải lấy chuyện của Điền Diên Niên
làm bài học, không được dẫm vào vết xe đổ.
✽✽✽
Năm Trinh Quán thứ tư, Thái Tông nói với công khanh đại thần:
− Trẫm cả ngày nỗ lực không biết mệt mỏi, không chỉ là lo lắng
cảm thông với trăm họ, mà còn mong muốn làm cho các khanh giữ
được phú quý lâu dài. Trời không phải không cao, đất không phải
không dày, trẫm thường cẩn thận, sợ trời đất. Nếu các khanh biết thận
trọng, chăm việc công, tuân thủ pháp luật, luôn biết sợ trời đất như
trẫm thì không những trăm họ an ninh, mà chính các khanh cũng luôn
được vui vẻ. Người xưa nói: “Người hiền nhiều của cải sẽ tổn hại ý
chí, kẻ ngu nhiều của cải sẽ tạo thành sai lầm”. Lời này có thể dùng để
cảnh giác. Nếu tư lợi làm xằng, tham ô của cải, không những sẽ bại
hoại quốc pháp, tổn hại trăm họ, mà dù sự việc chưa bại lộ, trong lòng
lẽ nào không thường cảm thấy lo sợ? Lo sợ rất nhiều thì cũng vì thế
mà dẫn đến tử vong. Đại trượng phu lẽ nào có thể tùy tiện tham ô của
cải mà để nguy hại đến tính mệnh bản thân, làm cho con cháu đời sau
luôn cảm thấy hổ thẹn? Các khanh phải suy ngẫm những lời này.
