"Tôi ở Mê Linh tới, kết với chúa trại làm nghĩa chị em. Xoa có thể nói
cho tôi nghe, do đâu mà nhà Xoa có được nỏ thần?"
Xoa từ tốn đáp:
"Chuyện này dân cả Trại Dạ Hương đều biết."
Rồi Xoa kể. Chuyện rằng, cụ tổ Xoa xưa vốn làm nghề đốn củi ở
Nghĩa Sơn. Một sớm người đi lên núi, thì bất ngờ nghe tiếng rên rĩ ở dưới
khe. Biết là có người gặp nạn, người bèn lần xuống khe và bắt gặp một ông
lão tuổi ngoài sáu mươi, bị ngã gẫy chân, đang nằm đau đớn. Người lập tức
bỏ buổi đi rừng, cõng ông lão về nhà, nắn lại xương, lấy lá thuốc bó chân
và nấu cháo cho ông lão ăn. Cụ tổ Xoa hết lòng chữa chạy nhưng vết
thương của ông lão không lành, ngược lại còn biến chứng nặng thêm. Ba
tháng sau, ông Lão gọi cụ tổ Xoa lại bên, nói:
"Lão cám ơn anh đã tận tình chăm sóc, nhưng xem ra lão đã hết
duyên. Lão có câu chuyện này muốn ngỏ cùng anh. Mong anh nghe cho rõ
và thực hiện tâm nguyện của lão, thì lão chết cũng an lòng."
Thì ra ông lão là một thợ cả chuyên chế nỏ thần cho An Dương
Vương. Khi Triệu Đà đánh thành ốc, quân sĩ của Đà đã bị giết hàng loạt do
tên của nỏ thần nhất phát bách tiễn. Sau trong quân Đà có một viên Tư Mã
họ Lữ tên Gia, chế ra những chiếc xe chống tên. Trước xe, họ Lữ cho dựng
những tấm ván gỗ chắn, bên ngoài dùng rơm bện lên, khi quân An Dương
Vương bắn tên, tên sẽ bị đệm rơm chắn giữ và mắc lại. Những người lính
nấp sau ván gỗ có bọc rơm không chỉ tránh bị sát thương mà còn lợi dụng
thu về cơ man nào là tên.
An Dương Vương thua chạy. Triệu Đà phá thành ốc, chiếm đất Khê.
Ông lão thợ cả sợ bản vẽ chế nỏ thần lọt vào tay Đà, nên bí mật giấu đi, rồi
tìm cơ hội đem theo trốn sang đất Lão.
Ông lão thở gấp, nhưng lời lẽ vẫn rành mạch:
