Trước kia, chàng nhìn Khánh Ngọc như một người con gái bị sự Âu hóa
làm thành ra lố lăng, nhưng từ hôm chàng thấy Khánh Ngọc phát khóc lên,
khi thấy chàng đánh bọn phu Xạ-phang; và thứ nhất, từ khi biết sắp phải về,
nàng buồn như rũ, chàng nhận thấy bản chất đàn bà ở trong người nàng vẫn
còn nguyên vẹn, mặc dầu bề ngoài nàng có ít nhiều cử chỉ chàng không ưa.
Chàng nhận thấy văn minh vật chất mới chỉ làm biến đổi một chút ít hành
vi về ngoại giới, chứ tâm hồn nàng vẫn là tâm hồn một cô gái thơ ngây, có
thể yêu đương, và đau đớn vì yêu đương.
Chàng rất sợ những cuộc hôn nhân mà trong đó, người vợ văn minh nửa
mùa, luôn luôn "lý thuyết" với chồng để đòi quyền lợi. Là một kẻ con trai
giống khỏe, lại có một quan niệm rõ rệt về việc đời, chàng không thể dung
được những cái nhố nhăng của người đàn bà. Người đàn bà mà chàng yêu
phải là hình bóng của em gái chàng. Một người đàn bà thùy mị, nghiêm
trang và hiểu sâu xa cái bổn phận thiêng liêng của mình. Người đàn bà
chàng yêu phải là người có tính chất phương Đông, nghĩa là một thứ đàn bà
thuần túy.
Biết Khánh Ngọc yêu mình, chàng cũng thấy lòng mình xúc động, càng
xúc động hơn khi lòng tự ái của đàn ông được thỏa mãn, khi nàng bỏ một
người mà cả dư luận xã hội cho là hơn mình, đi yêu mình là người tiền
cũng chẳng có và bằng cấp cũng không. Chàng thầm nhủ: "Ừ, y cũng biết
giá trị làm người của mình", nhưng chàng vẫn không thể đánh ngã được ý
nghĩ: "Mình không có quyền phá vỡ hạnh phúc của một người khác, thứ
nhất mình đã được chứng kiến cuộc yêu đương ấy. Họ đã sắp lấy nhau,
người ta yêu một người khác trước mình... Cái tình ấy là một thứ tình ẻo lả,
người đàn bà gieo một mối tình như thế là một người nông nổi, mình xa đi
là hơn, chẳng nên vướng víu vào. Tội gì lại đi mua cái tiếng cướp vợ của
một người khác. Dù chưa hẳn là vợ chồng, nhưng đã thân mật như thế, đã
đi với nhau như thế, thì thiếu một chút lễ nghi nữa, nào có nghĩa gì. Gia dĩ
Giáp cũng yêu cơ mà. Làm đau đớn cho Giáp, mà chẳng sung sướng gì cho
mình! Bởi mình không yêu. Hơi đâu, và biết đâu, như thế ông Nam Long
