vàn khó khăn, cuối cùng mới đến được nước Đại Nguyệt Thị. Nhưng tình
hình nước Đại Nguyệt Thị lúc này đã có sự đổi thay to lớn. Sau khi nước
này di dời đến lưu vực Vị Thủy, đã chinh phục được nước láng giềng Đại
Hạ?Tức miền bắc Áp ga ni xtan?rồi quyết định an cư lạc nghiệp tại đây?
không còn muốn chống chọi với Hung Nô nữa. Hơn nữa, họ cho rằng nhà
Hán cách mình quá xa, cơ bản không thể liên hợp cùng chống Hung Nô.
Trương Khiên đi khảo sát các nơi của Đại Hạ, rồi năm sau lên đường về
nước. Nhưng dọc đường ông lại bị Hung Nô bắt giữ, bị giam đến hơn một
năm trời. Đến năm Nguyên sóc thứ 3, tức năm 126 trước công nguyên,
Hung Nô xảy ra nội loạn, Trương Khiên nhân đó dẫn vợ và trợ thủ Đường
Ấp Phụ trốn về nhà Hán. Sau khi chăm chú lắng nghe Trương Khiên báo lại
tình hình Tây vực, Hán Võ Đế vô cùng phấn khởi, liền phong ông làm Thái
Trung Đại Phu. Trương Khiên xuất sứ trước sau mất 13 năm, đã khi khắp
các nơi trung Á và tây Á, là một người Trung Nguyên đầu tiên đi các nước
Tây vực.
Khi còn ở Đại Hạ, Trương Khiên đã chính mắt nhìn thấy gậy tre của
Tứ Xuyên và vải mịn của Thục Địa bày bán trên thị trường, liền hỏi nhà
buôn thì họ nói là buôn từ Thân Độc về. Thân Độc nằm ở phía đông nam
Đại Hạ, cách xa hàng mấy nghìn dặm. Còn Đại Hạ cách xa nhà Hán hơn 10
nghìn dặm, nằm ở hướng tây nam TQ. Nếu từ Thục Địa đi qua Thân Độc
đến Đại Hạ là một đường đi nhanh tiện nhất, vừa có thể tránh được sự ngăn
cản của Hung Nô. Ông bèn kiến nghị với Hán Võ Đế mở thông đường Tây
Nam Di và thu được hiệu quả to lớn.
Hai năm sau, Trương Khiên lại khuyên Hán Võ Đế liên hợp với U
Sun, tức lưu vực sông Y Li ngày nay. Nhà vua phong Trương Khiên làm
Trung lang tướng, dẫn theo 300 người, 600 con ngựa, cùng hàng vạn đồ
kim ngân, bò, cừu, lần thứ hai xuất xứ Tây vực. Bấy giờ, thế lực Hung Nô
đã bị đuổi khỏi hành lang Hà Tây. Sau khi đến U Sun, Trương Khiên
khuyên vua U Sun rời về đất cũ ở phía đông, nhưng vì vua đã già yếu
không thể làm chủ, còn các đại thần thì rất sợ Hung Nô, họ cho rằng triều
