Truyền kỳ mạn lục
NGUYỄN DỮ
(3) Núi Vọng Phu: núi trông chồng. Theo truyền thuyết người đàn bà có chồng đi xa, ngày ngày lên
núi ngóng trông đến nỗi hóa đá. Câu này ý nói không còn được coi là tiết phụ nữa.
(4) Sông Hoàng Giang: con sông chảy qua huyện Nam Xương.
(5) Ngọc Mỵ Nương: Mỵ Nương con gái An Dương Vương, gả cho Trọng Thủy, bị Trọng Thủy lừa
lấy mất lẫy nỏ thần. Nước mất nàng bị vua cha chém chết. Vì nàng lòng ngay bị chết oan, nên máu
của nàng hóa thành ngọc trai.
(6) Cỏ Ngu Mỹ: xem chth. 37 truyện Câu chuyện ở đền Hạng Vương.
(7) Chi Lăng: nay thuộc huyện Đồng Mỏ, tỉnh Lạng Sơn. Khai Đại niên hiệu của Hồ Hán Thương
(1403-1407).
(8) Nàng Tào Nga người đời Hán, cha chết đuối, tìm không được xác. Tào Nga mới 14 tuổi chạy
theo bờ sông kêu khóc; 17 ngày không thấy xác cha, nàng cũng nhảy xuống sông tự tử.
(9) Con gái vua Viêm Đế ra chơi bể Đông, chết đuối, hóa làm chim Tinh Vệ, ngày ngày ngậm đá núi
Tây về lấp bể.
(10) Ngựa Hồ sinh ở đất Bắc quen với gió Bắc nên dù đi xa hễ thấy gió Bắc nổi thì hý.
(11) Chim Việt sinh ở đất Việt cảm thụ được khí ấm áp, cho nên khi bay đi xứ khác, thường đến đậu
ở cành cây phía nam cho ấm, giống với khí hậu quê hương.
(12) Xích Hỗn: hỗn là tên một loại cá quả; Xích hỗn: cá quả đỏ.
(13) Tăng Sâm là bậc đại hiền. Một lần có người trùng tên với ông phạm tội giết người. Người ta
tưởng là ông, đến báo cho mẹ ông chuyện ấy. Bà không tin vẫn ngồi điềm nhiên dệt cửi. Nhưng báo
đến lần thứ ba thì bà đâm ngờ quẳng cả thoi chạy đi xem sao.
(14) Theo sách Liệt Tử, có một người làm búa bị mất búa. Ngờ cho con nhà láng giềng lấy, vì thế
thấy mọi cử chỉ của nó đều gian, đúng là của đứa ăn trộm búa. Hôm sau tìm thấy búa, lại thấy mọi
cử chỉ hành động của nó không có gì tỏ ra là kẻ ăn trộm búa nữa.
(15) Đời Đông Hán, Mã Viện sang đánh nước ta, khi về chở đầy năm xe ý dĩ. Sau khi Viện mất, có
người tâu vua Hán trong xe đó Viện dấu đầy ngọc minh châu và da văn tê. Hán Quang Võ tin là
thực, bừng bừng, nổi giận.
(16) Tào Tháo lánh nạn đến nhà Bá Xa. Xa sang Tây thôn mua rượu dặn người nhà làm thịt lợn để
thết khách. Tháo nghe có tiếng mài dao, lén nghe trộm, lại thấy tiếng người bảo nhau "trói vào mà
giết". Tháo ngờ Bá Xa định giết mình xông vào giết hết già trẻ trong nhà. Khi vào đến vườn, thấy
con lợn bị trói nằm đó, mới biết mình nhầm, vội vã ra đi. Được vài dặm gặp Bá Xa cưỡi ngựa mang
rượu về; Tháo sợ Bá Xa thấy cả nhà bị giết sẽ oán Tháo nên gọi ông lại giết nốt.
