chiếc dù mang theo một bó hoa lay- ơn và một chai rượu cognac nhãn hiệu
Napoleon Fine Champagne thượng hạng…
- Thôi đúng rồi. - Tiến sĩ Ferdinand Fremont ngồi thừ, rồi gục đầu, hai
tay ôm lấy mặt.
Tất cả lặng đi, như để qua một phút mặc liệm.
***
Từ buổi đó, họ có ba người. Nhà văn Lê Dân đảm trách phần phiên
dịch, còn ông già cựu chiến binh đóng vai trò một hướng dẫn viên du lịch.
Họ đưa nhau đi thăm hầm De Cástries, đồi A1, D1, tượng đài chiến
thắng, các nghĩa trang đồi A1, Độc Lập, Him Lam, cầu Mường Thanh …
Đứng trước khu đất có tấm bảng ghi nơi trung tá pháo binh Pirot tự
sát, Ferdinand Fremont bần thần hồi lâu.
- Hình như ngài có điều gì muốn nói? - Nhà văn Lê Dân hỏi.
Fremont nhìn người cựu binh già:
- Thưa ngài, ngài có nhớ nơi chiếc dù có bó hoa lay- ơn và chai
rượu…
Ông già Phạm Đức Cư buồn bã lắc đầu:
- Sáu mươi năm rồi… Không thể nhớ nổi.
Nhà văn Lê Dân chợt hiểu ra:
- Chúng ta quả là vô tâm. Còn một địa chỉ này mà chúng ta chưa đưa
ngài tiến sỹ Fremont đến thăm. Đó là khu nghĩa địa Tây.
Ông già chắp hai tay xin lỗi:
- Tại tôi. Tôi đã viết sẵn ra giấy các nơi cần đến rồi mà lại sao nhãng
đi. Ngày Tổng thống Pháp Francois Mitterrand sang thăm Việt Nam n ăm
1994, ngài đã đến thắp hương tưởng niệm những sỹ quan và chiến sỹ quân
đội viễn chinh Pháp tại Đông Dương đã tử trận tại chiến trường Điện Biên
Phủ. Người dân ở đây quen gọi là khu mả Tây. Cũng giống như gò Đống
Đa chôn quân Thanh ở Hà Nội, nhưng mả Tây ở đây chỉ là một khu đất
bằng…
Họ ghé qua chợ, mua hoa quả và hương nến.
Trong khói hương nghi ngút, tiến sỹ Ferdinand Fremont quì gối, chắp
hai tay, thành kính cầu khấn như một người Việt. Vị tiến sĩ sinh học theo
