Trong ba tuần lễ sau đêm thành đạo. Đức Phật ngồi không lay động. Ngài tiếp
tục quán xét hết thảy mọi lẽ nhân duyên trong đời sống và cân nhắc việc truyền
bá đạo pháp mà ngài vừa chứng đắc. Ngài nghĩ rằng:
“Ta đã giải thoát rồi. Đạo lý mà ta tìm ra thật là cao siêu, vi diệu. Không một đạo
lý nào của người đời có thể đem ra so sánh với đạo của ta được. Ai tin và làm
theo giáo pháp mà ta truyền dạy, người ấy chắc chắn sẽ đạt đến sự giải thoát, an
lạc.”
Rồi ngài lấy tâm thuần hòa, tĩnh lặng mà quán sát căn cơ của hết thảy chúng
sanh. Ngài than rằng:
“Than ôi! Hết thảy chúng sanh cho dù sẵn có trí tuệ sáng suốt đồng như chư
Phật, nhưng vì mê muội không tự thấy bản tâm mình, chạy theo những vọng
tưởng giả dối, tạo tác hết thảy các nghiệp thiện ác, khiến phải luân chuyển mãi
mãi trong sáu nẻo luân hồi, thật đáng thương thay!
“Nhưng nay giáo pháp này của ta rất cao siêu, thâm áo, chúng sanh căn tánh thấp
hèn chẳng thể nào tin nhận được. Nay dù ta có nhọc công mà truyền dạy, nhưng
họ chẳng đủ sức để tin hiểu thì phỏng có ích gì? Nếu họ lại sanh tâm khinh chê,
báng bổ, thì phải chịu quả báo khôn lường.”
Nghĩ như vậy rồi, ngài liền muốn nhập Niết-bàn.
Bấy giờ, Ma vương hiện đến trước mặt Phật và nói rằng:
“Bạch đức Thế Tôn! Căn tánh chúng sanh ở cõi này quả thật là rất ngoan ngạnh
khó dạy. Dẫu ngài có nhọc công cũng vô ích mà thôi. Nay ngài đã chứng thành
đạo quả, sao ngài chưa nhập Niết-bàn? Đã đến lúc rồi đó vậy.”
Đức Phật lặng thinh không đáp.
Khi ấy, cung điện của chư thiên trên cõi trời đều rúng động.
Đức Đế-thích, vua của chư thiên, liền dùng thần thông quán sát nguyên nhân.
Ngài bảo với tất cả chư thiên rằng:
“Đức Thích-ca Mâu-ni vừa thành đạo. Ánh sáng giác ngộ vừa bừng lên ở cõi Ta-
