lên, toàn bộ mối tương quan thích ứng với phần mà người ta không
trông thấy; và tuy chỉ phô ra cho tôi một mặt, các bạn vẫn sẽ buộc trí
tưởng tượng của tôi còn phải nhìn thấy mặt đối diện nữa; và thế là lúc
đó tôi sẽ thốt lên rằng bạn là một nhà hình họa kỳ lạ”.
Nhưng dựng lên được tốt cái tổng thể chưa đủ, vấn đề còn phải
đưa vào đó các chi tiết mà không phá hủy toàn khối; đó là công việc
của nhiệt hứng, của thiên tài, của ý thức và của tình cảm tao nhã.
Tôi ước ao một trường dạy vẽ được điều khiển như thế này. Khi
học trò biết vẽ một cách thông thạo theo mẫu in hoặc mẫu chạm trổ,
tôi cho hắn tập trung hai năm trước người đàn ông và người đàn bà
ngồi làm mẫu chuyên nghiệp
. Rồi tôi đưa ra cho hắn những trẻ em,
những kẻ hưởng thành, các người lớn, các ông già, những con người
thuộc mọi lứa tuổi, mọi giới tính, lấy từ tất cả các cảnh ngộ trong xã
hội
, nói tóm lại là mọi loại người; họ sẽ kéo đến lũ lượt trước cổng
trường dạy vẽ của tôi, nếu tôi trả công hậu cho họ; nếu tôi ở trong một
xứ sở của nô lệ, tôi sẽ làm cho họ đến đấy. Trong các người mẫu khác
nhau đó, giáo sư sẽ chú trọng làm cho hắn lưu ý tới những biến cố mà
công việc hằng ngày, cách sống, cảnh ngộ và tuổi tác đã gây ra trong
các hình dạng. Cậu học trò của tôi sẽ chỉ gặp lại người mẫu chuyên
nghiệp nửa tháng một lần; và giáo sư để mặc người mẫu tùy ý ngồi thế
nào cũng được. Sau buổi vẽ, một nhà giải phẫu học tài giỏi sẽ giải
thích mô hình trong suốt cho học trò của tôi và hướng dẫn hắn áp dụng
trên người thật, thân thể sống động; và hắn sẽ chỉ vẽ theo mô hình
trong suốt nhiều nhất là mười hai lần trong một năm. Thế là đủ để cho
hắn cảm thấy được rằng da thịt có xương bên trong và da thịt chẳng
tựa vào đâu cả không thể vẽ cùng một cách như nhau; một bên đường
nét tròn trĩnh, còn một bên như có góc có cạnh; và nếu hắn coi thường
những sự tinh tế ấy, toàn bộ sẽ có vẻ như một cái bong bóng thổi căng
phồng, hoặc như một kiện bông.
