TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 254

Lễ truy điệu cụ Phan Chu Trinh do một nhóm học trò trường trung học Qui-
nhơn tổ chức lén lút trong đêm thứ Bảy 27-3 và sáng Chủ Nhật 28-3-1926
có thể coi mhư là một chứng dẫn cảm động nhất của lòng yêu nước nhiệt
thành của thế hệ thanh niên Việt Nam thời bấy giờ.
Tôi nói : Nhiệt thành, vì lòng sùng bái đối với cụ Phan Chu Trinh xui họ tự
động tổ chức lấy, do một nhóm 10 cậu học trò hăng hái vận động từ hai
hôm trước và đa số tán thành . Nhưng họ không dám tổ chức công khai
trong thành phố .
Nhóm 10 cậu cầm đầu có 5 cậu ở lớp Ðệ Tam niên và năm cậu ở lớp Ðệ
Nhị niên, trong đó có các trò Quỳnh, Tố, Thu, Hảo, Tuấn . Trong số 5 anh
lớn ở Ðệ Tam niên có anh Trọng, người đeo kính cận thị, cao lớn nhất và
học lười nhất, chỉ thích vô Saigon mở tòa báo để mời ông Hồng Tiêu làm
chủ bút .
Sau một buổi nhóm âm thầm bí mật ở nhà trọ anh Trọng hồi 7 giờ tối thứ
Bảy, mỗi trò phải lập tức chạy đi từng nhà trọ rủ anh em góp tiền và hẹn
sáng sớm hôm sau là Chủ Nhật phải đi lên núi Xuân Quang làm lễ . Căn
dặn với nhau đi bằng xe máy hay đi bộ như đi chơi thường đừng để người
ta chú ý, và không được đi chung đông người . Tiền góp mỗi trò 5 xu, để
mua nhang đèn và nếu có thể được thì mỗi trò sẽ đem theo một miếng vải
đen để tang .
Ở trong buổi nhóm ra, Tuấn chạy đến nhà trọ của hai cô bạn gái lớp Nhất,
Trâm và Anh . Hai cô rất sốt sắng tán thành ngay. Vì giờ đó không thể mua
vải ở đâu được . Anh vội vàng đi lấy chiếc áo dài đen còn mới của cô bằng
vải trăng đầm và không do dự lấy kéo cắt phăng một cánh tay áo, làm được
ba cái băng tang, cho Tuấn một, Trâm một và Anh một. Trâm thì lấy tiền
riêng chạy ra phố mua ba thẻ nhang và sáu cây đèn bạch lạp . Trâm và Anh
lại bảo nhau sáng sớm trước khi đi bẻ mấy cành hoa phượng để đem cắm
trên bàn thờ cụ . Hai cô dặn Tuấn đến đi với hai cô, và đi bộ, đi thật sớm,
lúc hừng đông, trước khi mặt trời mọc . Lúc bấy giờ hầu hết phụ nữ ở
Trung kỳ và Bắc kỳ đều chưa biết đi xe đạp . Ở Saigon và lục tỉnh cũng chỉ
có một số rất ít chị em mới tập đi xe máy đầm . Học trò gái đi học toàn đi
bộ, mặc dù nhà trọ ở xa trường .