Nguyễn Vỹ
Tuấn, chàng trai đất Việt
Chương 31
1926
- Lễ truy điệu cụ Phan Chu Trinh do học sinh tổ chức lén trên núi .
- Các giáo sư diễn tuồng cải lương mừng lễ “ Hưng Quốc Khánh niệm “
của Gia Long
- Truyền đơn của “ Dân Việt Cách Mạng Ðảng “
- Ðấu khẩu giữa một nhóm Nam Nữ học sinh chống Pháp và một ông Lý
trưởng nịnh Pháp .
Mấy tháng sau, tháng 3 năm 1926 tin cụ Phan Chu Trinh tạ thế ở Saigon
bay ra khắp nước, mãnh liệt như một làn thuốc súng . Ðám táng của cụ ở
Saigon thành ra một đám tang chung cho toàn quốc . Một số học trò
Trường Trung học Qui-nhơn nghe tin ấy một buổi tối thứ sáu, do một người
từ Saigon đem về . Tức thì đêm ấy một nhóm độ 10 trò rủ nhau đến nhà
thầy Ðổng sĩ Bình để hỏi xem tin kia có đúng không, và phải làm thế nào ?
Thầy Bình đang gục đầu khóc nức nở trước một hương án, trên đó thầy đã
treo một bức ảnh của cụ Phan Chu Trinh đặt một lư trầm khói bay nghi
ngút, một bình hương, một cặp đèn nến cháy đỏ bừng, với một bình hoa
phượng . Tụi trò Tuấn bỏ cả quốc ngoài hè, đứng vòng tay lễ phép một bên
. Nhìn lên ảnh cụ Phan, trò nào cũng rưng rưng nước mắt . Bổng dưng
không ai bảo ai, các trò đến qùy sụp xuống hết trước bàn thờ, sau lưng thầy
Ðổng sĩ Bình, và khóc cả lên một lượt, ầm ĩ cả nhà .
Sau đó, thầy Bình cho mấy cậu học trò biết rằng chính thầy cũng mới nhận
được giây thép báo tin buổi chiều trong lúc thầy đang làm việc trong Toà
Sứ . Ðợi mãn giờ làm việc, thầy vội vàng đạp xe máy về nhà thiết hương án
để vọng bái cụ .
Hôm ấy là 26 tháng 3, Cụ Phan Chu Trinh tạ thế tại Saigon lúc 9 giờ rưỡi
đêm 24.
Gần 2 giờ khuya các trò ra về, mang nặng trong lòng một mối tang chung,
và thầm thì với nhau sắp đặt lễ truy điệu cho toàn thể nhà trường .
