TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 492

sản nơi túi quần sau của ông.
Sáng hôm sau các báo Cộng sản Hà Nội đề cập đến vụ mất bóp ấy, đều
đồng thanh nói quyết rằng thủ phạm vụ lấy cắp chính là nhân viên Sở Mật
Thám Pháp ở Hà Nội len lỏi trong đám đông. Nghe nói trong bóp của
Maurice Honel có nhiều giấy tờ bí mật và quan trọng ngoài một số tiền lớn
bằng giấy bạc Ðông dương, Honel rất quạu về vụ này và hai hôm sau đi xe
lửa vô Saigon để đáp tàu về Pháp.
Trước Ðệ Nhị Thế Chiến, muốn rãnh tay ở phương Ðông để tấn công các
nước Ðồng Minh phương Tây, Hitler ký hiệp ước tương trợ và bất xâm
phạm với Staline. Sự hợp tác bất ngờ này gây một dư luận vô cùng ngạc
nhiên và sôi nổi ở các nước Tây phương. Một số đảng viên Cộng Sản Pháp
công phẫn cũng nổi lên chống kịch kiệt chánh sách của Staline, và rời bỏ
đảng cộng sản, làm sôi nổi cả dư luận thế giới.
Hằng ngày Tuấn đọc báo “ Paris- Soir “ của Pháp để theo rõi tình hình căng
thẳng ở Âu châu, thấy trong danh sách các nghị sĩ cộng sản Pháp rút tên ra
khỏi Ðảng có tên của Maurice Honel. Maurice Honel đi rồi, để lại cho dân
chúng Hà Nội nhiều câu chuyện bàn tán khá lý thú về thời gian một tuần lễ
ông ở Thủ đô Bắc kỳ.
Nhờ tiếp xúc rộng rãi hàng ngày trong các giới trí thức sinh viên, lao động,
và làng Văn, làng Báo, Tuấn học hỏi rất nhiều trong các biến cố đặc biệt
này. Khó mà biết được những cảm nghĩ xác thực của anh em bên Ðảng
Cộng sản, vì thường họ tất dè dặt, khôn khéo, không thành thật trong việc
phát biểu ý kiến, nhưng Tuấn có thể biết rõ dư luận tổng quát và khách
quan của các phần tử khác trong quần chúng nghĩa là của đại đa số nhân
dân.
Dư luận chung nổi bật trên hết, là nếp sống trưởng giả của người đại diện
Ðảng Cộng Sản Pháp.Theo tuyên truyền của các nhóm Cộng sản An nam,
quần chúng lao động, sinh viên, trí thức đã có sẵn thành kiến rằng cộng sản
tổ chức đấu tranh vô sản, của khối nghèo đói, nên khẩu hiệu chiến đấu của
Cộng Sản Quốc Tế là : Prolétaires de tous les pays, unissez-vous ! (hởi
những người vô sản của tất cả các xứ, các anh hãy kết hợp nhau lại). Bài
Quốc Tế Ca “ L’Internationale “ của toàn thể cộng sản thế giới cũng bắt đầu