năm 1900. Dân số hiện thời là 7,5 tỷ và cứ khoảng 12 năm lại tăng thêm một tỷ.
Liên Hiệp Quốc ước tính đến năm 2100, dân số sẽ là 11,2 tỷ. Sau cùng, dân số có
thể sẽ vượt quá khả năng nuôi dưỡng của hành tinh, dẫn tới tranh giành lương
thực và hỗn loạn, như nhà kinh tế học Thomas Robert Malthus dự đoán từ năm
1798.
Thực tế, quá tải dân số chính là một nguyên do khiến nhiều người kêu gọi tìm
kiếm một hành tinh khác. Tuy nhiên, khi xem xét kỹ, ta thấy dân số thế giới tuy
vẫn tăng, song tốc độ tăng đang chậm lại. Liên Hiệp Quốc đã vài lần điều chỉnh
con số dự báo theo hướng đi xuống. Nhiều nhà nhân khẩu học còn dự báo dân số
thế giới sẽ ngừng tăng, thậm chí bước vào giai đoạn bình ổn vào cuối thế kỷ 21.
Muốn hiểu mọi biến động về nhân khẩu, ta phải hiểu tâm lý người làm nông.
Nông dân ở các nước nghèo tính toán rất đơn giản: càng nhiều con sẽ càng giàu.
Trẻ con sẽ làm việc ngoài đồng và chi phí nuôi nấng cũng không tốn nhiều do
gần như không mất tiền ăn, tiền ở. Nhưng khi bạn ra thành phố thì mọi tính toán
đều đảo ngược. Càng nhiều con thì càng nghèo đi. Con bạn sẽ đến trường chứ
không ra đồng. Chúng sẽ ăn thức ăn phải mua từ các cửa hàng đắt đỏ. Con bạn sẽ
sống trong căn hộ, cũng rất tốn tiền. Vậy nên khi ra thành phố, người nông dân
chỉ muốn có hai con, chứ không phải mười. Và khi gia nhập tầng lớp trung lưu,
người đó sẽ muốn tận hưởng hơn và có lẽ chỉ có một con.
Ngay ở những nước như Bangladesh, nơi không có nhiều người thuộc tầng lớp
thị dân trung lưu, thì tỷ lệ sinh sản cũng đang giảm dần. Nguyên nhân là vì phụ
nữ được đi học. Nghiên cứu tại nhiều quốc gia đều cho thấy một đặc điểm chung:
tỷ lệ sinh giảm mạnh khi một quốc gia thực hiện công nghiệp hóa, đô thị hóa và
giáo dục trẻ em gái.
Những nhà nhân khẩu học khác nói rằng đây là câu chuyện của hai thế giới. Một
mặt, ta thấy tỷ lệ sinh gia tăng liên tục ở các nước nghèo có trình độ giáo dục
thấp và nền kinh tế kém phát triển. Mặt khác, ta thấy tỷ lệ sinh không tăng hoặc
thậm chí còn giảm ở một số nước khi họ phát triển công nghiệp và có đời sống
sung túc hơn. Dẫu sao, bùng nổ dân số vẫn là mối đe dọa nhưng không còn là
điều không thể tránh khỏi hoặc đáng sợ như ta nghĩ ban đầu.
