đức, nhưng ở người đàn bà, thì đức hạnh xấu để tiếng nghìn đời, dẫu có đủ
tài sắc thế nào nữa vẫn thành chuyện cười cho đời sau. Vì vậy, người đàn
bà có tài, không được tự huyễn hoặc, thì đó chính là đức vậy. Nhưng sự
huyễn hoặc đó của người đàn bà, phần lớn lại đều do bởi người đàn ông mà
có. Việc này ở hạng sĩ dân cũng đã không xong rồi, huống chi lại ở bậc vua
chúa, hoàng hậu, công chúa chí tôn. Trong cung cấm đã không nghiêm, mà
từ trăm quan cho đến phi tần, hoàng hậu công chúa, rượu tiệc thơ phú đủ
chuyện lố lăng. Lại thêm bọn hoạn quan, lũ hề lùn ăn nói linh tinh, không
phân ngôi thứ, thành một trò cười cho mai sau.
***
Nay hãy khoan nói việc Trung Tôn hôn ám, Vi Hoàng hậu lộng quyền, hãy
nói chuyện trong số triều thần, có hai tài tử: một người họ Tống, tên Chi
Vấn, tự Diễn Thanh, người Phần Châu, giữ chức Khảo công viên ngoại
lang, một người họ Thẩm, tên Thuyên Kỳ, tự Vân Khanh, người Nội
Hoàng, giữ chức Khởi cự lang.
Nếu nói chuyện tài năng thì một người tám lạng, một kẻ nửa cân. Nhưng
Tống Chi Vấn mặt mày tuấn tú, cử chỉ phong lưu, chuyện trai gái lại rất
thành thạo. Chi Vấn làm quan từ thời Vũ Tắc Thiên, nhân thấy bọn Trương
Dịch Chi, Trương Xương Tông, cũng vì đẹp trai mà được Tắc Thiên sủng
ái, phú quý không ai bằng, cho nên trong lòng không khỏi so sánh. Mỗi lần
tấu bày trước mặt Vũ Tắc Thiên, thấy mặt mày Vũ Tấc Thiên nhìn ngó
đong đưa, cũng có vẻ yêu thương, nhưng cuối cùng vẫn chẳng được triệu
vào nội cung. Chi Vấn không nhẫn nại được nữa, phải nhờ một nội giám
thân tín với Vũ Tắc Thiên tiến dẫn, khoe đủ tài năng trong ngoài của mình.
Tắc Thiên cười mà đáp rằng:
- Trẫm không phải không yêu tài, nhưng nghe nói người này miệng hôi
lắm, cho nên không thể gọi vào hầu hạ ngay cạnh nữa.
Nguyên là Chi Vấn, tuy đẹp trai, nhưng từ nhỏ đã có bệnh thối miệng, có
người đã thưa cho Tắc Thiên rõ, vì vậy Tắc Thiên không muốn gần. Viên
