Không thể xem Kawabata là nhà văn dòng ý thức, nhưng nhiều đoạn tái
hiện tâm lí nhân vật của ông chắc chắn đã có sự góp mặt của kĩ thuật này.
Ngoài một số biểu hiện của văn phong dòng ý thức trong các truyện ngắn,
truyện-trong-lòng-bàn-tay hay tiểu thuyết như Tiếng rền của núi, Cố đô, thì
Người đẹp say ngủ là tác phẩm tiêu biểu của Kawabata trong lĩnh vực này.
Ổng già Eguchi khi nằm bên cạnh người đẹp ngủ say đã có những liên
tưởng, hồi ức dài hàng chục trang và không thống nhất về trình tự thời gian.
Đó là những ý tưởng bất chợt, những kỉ niệm gia đình, tình yêu... tất cả
cùng xuất hiện trong khoảng thời gian ông ngủ lại ngôi nhà bí mật. Những
đoạn văn rất dài có thể là sản phẩm của sự ảnh hưởng từ Marcel Proust, dù
trực tiếp hay thông qua Yokomitsu Riichi - một tín đồ trung thành của chủ
nghĩa hiện đại và là bạn rất thân của Kawabata.
Kawabata đã vận dụng sáng tạo cách viết dòng ý thức. Ông không để
ngòi bút miên man theo tâm trạng của nhân vật mà không có bất kì dấu
chấm, dấu phẩy nào của ngót năm mươi trang sách như cách James Joyce
làm trong Ulysses. Câu văn của Kawabata vẫn tuân thủ trật tự cú pháp
thông thường, duy chỉ có mạch kể là không theo trật tự tuyến tính như
trước. Ngoài thể nghiệm đầu tiên trong thời khởi nghiệp thì ở những tác
phẩm sau này của Kawabata, với dung lượng vừa phải, dòng ý thức đã tạo
được độ tin cậy, hiệu quả dễ chấp nhận đối với người đọc. Các hồi ức, kỉ
niệm được kết nối đã phớt lờ trình tự thời gian mà phụ thuộc vào những
liên tưởng trong tâm hồn nhân vật.
*
Nhằm hiện đại hóa lối viết của mình, Kawabata đã sáng tạo ra “thủ pháp
tấm gương” - một công cụ đắc lực trong việc khai thác khách quan thế giới
nội tâm con người. Xứ tuyết có lẽ là nơi “thủ pháp tấm gương” được phát
huy nhiều nhất. Khi phần đầu của Xứ tuyết được in trên tạp chí như một
truyện ngắn, nó mang tiêu đề Tấm gương của cảnh đêm (Yugeshiki no
Kamagi), ý nhắc đến cửa sổ toa tàu băng qua vùng đất mà Shimamura đã
quan sát cảnh tượng vào ban đêm. Tấm gương, trong Xứ tuyết hay ở một số
