Thiên, từ Cục Tiếp Vận đến Bộ Giáo dục, từ Tổng Liên đoàn đến Nha Động
Viên, từ Tư lệnh Sư đoàn đến Chủ tịch Quốc hội, từ Ban Cố vấn Tối cao
đến các liên danh trong Thượng viện, từ Cảnh sát Công an đến Ngoại giao,
từ Nguyễn Cao Thăng đến Đặng Văn Quang, từ Cao Văn Luận đến Trần
Du, từ Nguyễn Bá Cẩn đến Bửu Dưỡng,... ta thấy rõ ràng đám con mồ côi
chính trị của chế độ cũ đang nỗ lực làm sống lại cái tinh thần độc tài Công
giáo trị của chế độ cũ của những Thục, Diệm, Nhu, Cẩn. Chính sách tuyển
chọn nhân sự của dinh Độc Lập vẫn lấy Công giáo làm tiêu chuẩn ưu tiên
mà Công giáo Cần Lao của chế độ cũ thì càng tốt.
Bóng ma của chế độ Diệm vẫn đè nặng trên sinh hoạt chính trị của miền
Nam để điều động những chiếc áo dòng màu đen lăng xăng ở các trung tâm
quyền lực. Truyền thống độc tài và bạo trị của gia đình họ Ngô vẫn khống
chế dư đảng Cần Lao trong quân đội và ngoài dân sự để thúc giục họ duy trì
một chánh sách bạo trị hại dân hại nước. Nói cách khác, ông Diệm chết rồi
nhưng những kẻ thừa kế của ông, mà đứng đầu là con chiên Nguyễn Văn
Thiệu và các linh mục đầy quyền lực, đã thành công trong việc phục hồi lại
cái xác chết đó để làm biểu tượng cho chế độ, một chế độ Diệm không
Diệm, không thèm đếm xỉa đến các bộ phận dân tộc khác, không thèm đếm
xỉa đến những biến thiên mới của tình hình.
Đối với nhiều người Nam Việt Nam, số lượng người Công giáo Bắc nắm
giữ những chức vụ quyền hành trong quân lực và trong chính quyền đã là
nguồn gốc của một sự bất mãn đáng kể [5].
Lời nhận định soi mói nhưng chính xác của tướng Westmoreland, một quân
dân Mỹ không quen thuộc lắm với chính trường miền Nam, đã nói lên sự
trắng trợn lộ liễu của chính sách Công giáo hóa miền Nam mới của Thiệu và
dư đảng Cần Lao. Và dĩ nhiên, chính sách thất nhân tâm quá rõ ràng đó
cũng đã được Cộng Sản Hà Nội lưu ý để khai thác:
Chọn Nguyễn Văn Thiệu đứng đầu bộ máy tay sai, Thực dân mới ở miền
Nam, Đế quốc Mỹ nhắm vào tính chất hung hăng quân phiệt của y, đồng
thời cũng là chọn một nhân vật Công giáo để thiết lập “Một Chính Phủ
Diệm Mà Không Có Diệm” với lực lượng hậu thuẫn đáng tin cậy của chế độ
là tổ chức Giáo hội Công Giáo...