gian, đúng với số "thăng trầm vô độ" và "đại phát đại sát", đồng thời cũng
phù hợp với cung Phúc Đức rất xấu của ông. Năm 1951, cụ bà Ngô Đình
Khả chưa mãn phần là một yếu tố may mắn cho cuộc đời chính trị của ông
Diệm vì nếu cụ mất, ông Diệm về chịu tang thì thế nào cũng bị người Pháp
gây phó khăn không cho đi nữa. Lý do không phải như ông đã kể lại với ký
giả Robert Shaplen của tờ The New Yorker rằng ông bị Việt Minh xử tử
hình vắng mặt, vì "người Pháp không đủ nhân viên an ninh để bảo vệ nên
cho phép ông xuất ngoại" [9].
Lý do thật sự là trên đường xuất ngoại để vận động với lực lượng Thiên
Chúa giáo quốc tế và Hoa kỳ, lúc ghé lại Hông Kông, ông đã đưa ra lời
tuyên bố với báo chí có nội dung chống Quốc trưởng Bảo đại và chính sách
của Pháp tại Việt Nam. Ông cũng tuyên bố "chính phủ tương lai phải là một
chính phủ gồm toàn những nhân vật đang cầm súng kháng chiến" chứ
không phải là hạng người mà ông cho là bù nhìn và tay sai của Pháp như
Bảo Đại và nội các đương nhiệm.
Chuyện ông Diệm xuất ngoại sẽ được trình bày trong chương tiếp theo và
bây giờ xin trở lại với thời gian tôi đang về Quảng Bình làm việc.
Một hôm, tôi vào văn phòng Tỉnh trưởng thì gặp ông Nguyễn Văn An đang
đàm luận với một tu sĩ Phật giáo, ông bèn giới thiệu với tôi vị tăng sĩ này.
Đó là lần đầu tiên tôi gặp Thượng toạ Thích Trí Quang, vị tăng sĩ sau này,
năm 1963, đã làm "rung động nước Mỹ" và lãnh đạo lực lượng Phật giáo để
cùng với quần chúng cả nước đương đầu với chế độ Ngô Đình Diệm,
Thượng toạ Trí Quang lúc bấy giờ còn trẻ, gương mặt xương, hai lưỡng
quyền cao và cặp mắt rất sáng, tuy nhiên cách nói chuyện của ông rất nhỏ
nhẹ mà rõ ràng.
Tôi vào một lát thì Thượng toạ Trí Quang ra về. Ông An cho tôi biết
Thượng tọa trụ trì ở Huế nhưng được ông An đích thân mời ra Đồng Hới
trong ý định nhờ Thượng toạ yểm trợ kế hoạch Việt nam hoá tỉnh Quảng
