- Ngày 26 tháng 10 năm 1956, ông Diệm tuyên bố thành lập nền Cộng hòa.
Tất cả những thành công trong hai năm đầu của chế độ được xem như là kết
quả của những nỗ lực của một chính quyền tuy còn yếu kém về mặt quản trị
nhưng lại được một sự quyết tâm cộng tác của toàn dân. Tuy nhiên những
nỗ lực này, tự nó và nếu chỉ riêng nó, cũng chưa đủ để hoàn thành việc củng
cố miền Nam nếu không có sự yểm trợ tối đa và vô điều kiện của Hoa Kỳ
mà đặc biệt là của ba người Mỹ đã từng liên hệ chặt chẽ với ông Diệm từ
trước. Đó là một vị Hồng y, một giáo sư có đầu óc xã hội gốc người Áo và
một nhân vật cao cấp CIA, ba nhân vật (từ đầu) đã hoán cải được quan niệm
của Tổng thống Eisenhower vốn đã muốn bỏ rơi Việt Nam [9]. Vị Hồng y là
ông Spellman, vị giáo sư là ông Buttinger và nhân viên CIA, ai cũng biết, là
ông Lansdale.
Trong ba nhân vật đó thì Đại tá Lansdale đóng vai trò cố vấn trực tiếp bên
cạnh Tổng thống Diệm. Ông ta nổi tiếng đến độ không một nhà viết sử nào
khi nói đến sự nghiệp của ông Diệm mà không nhắc đến thân thế và hoạt
động của ông ta. Đại tá Lansdale đến Đông Dương từ năm 1954, làm cố vấn
phản du kích cho quân đội viễn chinh Pháp. Vào tháng Sáu năm 1954, trước
tình hình khẩn trương của Việt Nam, Lansdale được Ngoại trưởng Foster
Dulles phái đến Bắc Việt để điều nghiên tình hình và từ công tác đó đã đẩy
đưa Lansdale trở thành bạn thân và cố vấn của ông Diệm, giúp ông Diệm
trở thành Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa. Do đó nhiều sách sử, báo chí Mỹ
gọi Lansdale là “Kẻ tạo nên những ông vua” (The Kingsmaker).
Lịch sử dân tộc Việt có hai thời kỳ mà nhà lãnh đạo Việt Nam có người Âu-
Mỹ trực tiếp và công khai làm cố vấn, làm quân sư đặc biệt, đó là thời kỳ
chúa Nguyễn Ánh Đàng Trong và thời kỳ miền Nam với Tổng thống Ngô
Đình Diệm.
Thật vậy, Giám mục Pigneau de Béhaine người Pháp trong suốt mười năm ở
với chúa Nguyễn Ánh thực sự đã là một Thượng thư Bộ Binh và Bộ Ngoại
