vị Thần, thế mà lại bị người lân bang khinh thường, chẳng trách sau này ông
Sihanouk đã xuống tay hạ độc thủ Việt Nam Cọng Hòa bằng cách dung
dưỡng cho Việt Cộng lập mật khu an toàn.
Cụ Hoàng Văn Chí, trong tác phẩm “Duy Văn Sử Quan” (tr. 96), cũng đã
phê phán nặng nề thất bại ngoại giao đó như sau:
Có một câu hỏi cần được nêu lên: Tại sao ông Diệm lại hách đối với
Sihanouk, trong khi ông Diệm chỉ là một cựu quan lại và Sihanouk là một
cựu quốc vương? Xin thưa là tại có hai lý do:
- Ông Diệm là quan lại, xuất thân trong một gia đình ba đời làm quan, mà
quan lại thường tự coi mình là “dân chi phụ mẫu”, thường có thái độ hách
dịch đối với bất cứ ai. Vì biết như vậy nên năm 1945, Nhật không dám cử
ông làm Thủ tướng, mặc dầu ông ráo riết vận động.
- Hai là ông có mặc cảm tự tôn, khinh miệt tất cả những chủng tộc khác, kể
cả người Miên và những thiểu số trong nước vì họ không có văn hóa Hán
tộc, không phải là con cháu ông Thần Nông bên tàu.
Mang cái bệnh “mục hạ vô nhân” từ trong bản chất, ông Diệm tuy gọi là
môn đồ Nho học mà vẫn không nhớ chủ trương của Khổng Minh Đông hòa
Tôn Quyền để Bắc phạt Tào Tháo. Đọc lại sách xưa, ta thấy kẻ tài trí như
Khổng Minh mà vẫn phải nhờ đến kế cưới em của Tôn Quyền cho Lưu Bị
để cầu hòa mong được tạm yên phương Đông hầu đối phó với phương Bắc.
Còn ông Nhu xuất thân từ Tây học mà không học được bài học của tướng
De Gaulle, của Nhật hoàng Hirohito. Tổng thống De Gaulle, vị anh hùng
cứu quốc của Pháp, sau khi trở lại chính quyền vào năm 1958 đã biết để tự
ái quốc gia, tự ái cá nhân qua một bên, đích thân sang Đức để bắt tay hòa
hiếu với kẻ láng giềng cựu thù vì ông biết sự nhún nhường đó có lợi cho quê
hương dân tộc ông. Cũng như Nhật hoàng Hirohito khi tuyên bố đầu hàng
Đồng Minh vào tháng 8 năm 1945, đã thống thiết kêu gọi nhân dân hãy vì
tương lai xứ sở mà đổi căm hờn thành nhẫn nhục, cứ tạm ẩn nhẫn dưới gót
giày sắt của kẻ chiến thắng là Mac Arthur để âm thầm xây dựng đất nước.
Tự cho mình là kẻ mạnh nước lớn, anh em ông Diệm khinh bạc vị Quốc
trưởng Cao Miên mà không nhớ chuyện ngụ ngôn ấu trĩ về con chuột nhắt
có thể cứu được mạng sống chúa sơn lâm sa lưới, chuyện con kiến có thể