VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 552

1952, tình hình chiến sự Bắc Việt nguy kịch đến độ chính phủ Pháp phải cử
danh tướng số một của họ qua cầm quân ở Đông Dương. Và tuy danh tướng
De Lattre De Tassigny có thu lượm được vài chiến thắng lúc đầu như vụ
chận đứng quân của tướng Võ Nguyên Giáp tại Vĩnh Phúc Yên chẳng hạn,
nhưng sau đó tình hình đã trở nên tồi tệ đến nỗi De Lattre phải thu quân về
cố thủ sau dãy chiến lũy khu tam giác nhỏ hẹp miền Trung châu mà vùng đó
vẫn mỗi ngày một ung thối thêm. Lời ví von của Dennis Warner cho thấy
toàn thể lãnh thổ miền Nam vào năm 1963 cơ hồ đã nằm trong tay Việt cộng
ngoại trừ những đô thị và những tỉnh lỵ. Và ngay cả trong những khu an
toàn này, cán bộ nội thành của Việt cộng cũng đã lộng hành, phá hoại hoăc
xâm nhập làm nội tuyến nằm vùng trong các cơ sở của chính quyền.
Đã thế, đầu mùa hè 1963, chế độ Diệm lại bị rơi vào một cuộc khủng hoảng
chính trị vì biến cố Phật giáo, một biến cố do chủ trương kỳ thị tôn giáo của
chính anh em ông Diệm gây ra, làm cho quân đội (Nhảy dù và Thủy quân
Lục chiến), Công an Cảnh sát, An ninh Quân đội bị huy động vào việc bao
vây các chùa chiền, vào việc đàn áp các phong trào nổi dậy của sinh viên và
Phật tử. Bộ máy cai trị lúc bấy giờ chỉ chú tâm vào việc đối phó với tình
hình chính trị nội bộ đã tạo ra nhiều sơ hở an ninh cho Cộng sản lợi dụng
gia tăng hoạt động, xâm nhập thêm người, thêm vũ khí vào miền Nam. Cho
nên sau khi chế độ Diệm bị lật đổ thì vào những năm 1964-1965, chiến
tranh miền Nam dĩ nhiên phải trở nên sôi động hơn vì lực lượng Cộng sản
đã được gia tăng nhiều hơn từ những năm trước. (ở đây tôi chưa đề cập đến
những yếu tố khác như những xáo trộn chính trị, những âm mưu của Cần
Lao sau khi ông Diệm bị lật đổ).
Tình hình miền Nam từ 1961 đến 1963 trầm trọng đến độ ông Diệm đã phải
kêu gọi 92 nước ủng hộ, đã phải nhờ thêm phái đoàn quân sự Úc đến giúp
đỡ, đã phải báo cáo với Tổng thống Kennedy là “Việt Nam Cộng Hòa đang
phải đối đầu với thảm họa lớn nhất trong lịch sử”, thế mà sau khi ông Diệm
bị lật đổ, nhóm Cần Lao lại cho rằng nếu ông Diệm còn cầm quyền thì miền
Nam đã chiến thắng được Cộng sản rồi. Tiếc thay trong nhóm Cần Lao đưa
ra luận điệu đó, đưa ra những lời buộc tội cuộc đảo chánh 1-11-1963 lại có
cả một người bạn cũ, một người đồng hương cùng tỉnh, cùng phủ với tôi, đó