Hội Truyền Giáo Hải Ngoại Pháp để tiêu diệt chùa chiền, đền miễu Việt
Nam như nhà văn Sơn Nam có kể lại trong tác phẩm "Văn Minh Miệt
Vườn". Cũng trong việc phá chùa dưới chế độ Diệm, ký giả Bernard Fall, đã
kể một câu chuyện về Hoà Thượng Sơn Vang người Việt gốc Miên như sau:
Tháng 7 năm 1961, quân đội VNCH hành quân tỉnh Vĩnh Bình và khi rút đi
đã để lại hàng ngàn dân quê khốn khổ, nhà sư chánh đại diện tỉnh đã kêu ca
để chống lại việc quân đội bắn phá chùa chiền và giam cầm một số sư sãi
nhưng vẫn không được xét xử. Mấy tháng sau, tên của Hòa Thượng Sơn
Vang xuất hiện trong danh sách lãnh đạo Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam
[13].
Việc nhà sư Miên tại Vĩnh Bình có tên trong danh sách này đã được chế độ
Diệm và những kẻ đồng loã với chính sách kỳ thị tôn giáo như Marguerite
Higgins thổi lớn lên và xuyên tạc rằng Phật giáo là Cộng Sản với chứng cớ
rõ ràng [14].
Vì sao nhà sư Sơn Vang lại theo Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam ? Nếu chế
độ Diệm không chủ trương kỳ thị tôn giáo, phá huỷ chùa chiền, đàn áp sư
sãi thì liệu nhà sư có bỏ chùa vào bưng để cho Việt Cộng khôn khéo đẩy lên
làm cấp lãnh đạo tượng trưng không? Huống gì Vĩnh Bình phải xét trong
bối cảnh mâu thuẫn Việt-Miên để thấy rằng nhà sư gốc Miên đó từ lâu đã
muốn yên thân làm một nạn nhân câm nín mong tu học cho viên mãn mà
thôi. Nhưng cây muốn lặng mà gió chẳng muốn ngừng, sức oằn của thân
cây đến một lúc nào bị đè nén quá phải bật dậy phản ứng. Ngoài ra, cái luận
điệu vịn vào chỉ một nhà sư gốc Miên có tên trong thành phần lãnh đạo Mặt
Trận Giải Phóng Miền Nam diễn dịch bừa bãi rằng cả Phật giáo theo Cộng
Sản là một thứ luận điệu nếu không ngu xuẩn thì quả là độc ác.
Không khác gì vì một linh mục Chân Tín thân Cộng, vì một linh mục
Nguyễn Đình Thi hoạt động cho Cộng Sản tại Pháp, hay vì một Tổng giám
mục Nguyễn Văn Bình thi hành chỉ thị Cộng Sản sau 1975 để cho rằng toàn
bộ Công giáo Việt Nam đều theo Cộng Sản. Cái luận điệu vu cáo chụp mũ
Phật giáo đó đã hơn một lần giúp tôi, khi nhìn lại lịch sử cận đại và hiện đại
của dân tộc, phân biệt rõ ràng hơn khi phê phán những tội lỗi đối với dân
tộc của giáo hội Công giáo Việt Nam,vốn là một bộ phận nằm trong cơ cấu