những vũ khí thô sơ Phan Xích Long bị Pháp bắt được và bị hành hình.
Năm 1916, các hội kín ở Nam Kỳ thử tìm cách tấn công vào nhiều trung
tâm hành chính, đặc biệt nhà lao trung tâm ở Sài Gòn và Phủ Thông sứ
Nam Kỳ. Đêm 14 tháng 2 năm 1916, hàng nghìn người được vũ trang bằng
dao, đeo bùa hộ mệnh, bí mật kéo vào Sài Gòn đánh nhau với cảnh sát và
quân đội Pháp; rút cục, họ đã bị đánh tan.
Vế phía chính quyền thuộc địa, họ vừa đàn áp khốc liệt phong trào yêu
nước, vừa tìm cách xoa dịu một tầng lớp “ưu đẳng” bằng biện pháp thi
hành nhỏ giọt một vài cải cách và đặc biệt là qua miệng vài viên toàn quyền
Pháp được tiếng là thuộc phái ''tự do'', hứa hẹn một vài thay đổi quan trọng
sau chiến tranh. Những hứa hẹn ấy tất nhiên là không bao giờ được thực
hiện. Sở dĩ Pháp vẫn chiếm giữ được nước Việt Nam trong mấy năm chiến
tranh chủ yếu là do sự non kém của phong trào yêu nước. Điều hiển nhiên
là bao giờ cũng có những người yêu nước phất cao lá cờ độc lập dân tộc,
nhưng các lực lượng xã hội mới còn manh nha, chưa thể đưa đến cho
phong trào dân tộc sức mạnh và sự định hướng cần thiết. Sẽ còn phải chờ
đợi sự phát triển của các lực lượng này trong những thập kỷ tiếp theo để
phát động lại phong trào yêu nước trên những cơ sở mới.
