quyền thuộc địa giàu lên nhờ kinh doanh sản xuất lúa gạo, đã xuất hiện các
đảng viên của ''Đảng lập hiến'' được thành lập năm 1923. Đảng này chỉ đòi
hỏi một vị trí khá hơn cho giai cấp tư sản trong lòng chế độ thuộc địa.
Quan trọng hơn nhiều là lan sóng sục sôi trong cả nước đang lan tới chủ
yếu là giai cấp công nhân và tiểu tư sản thành thị. Nhiều tờ báo ra đời bằng
tiếng Việt hoặc bằng tiếng Pháp. Ở Nam Kỳ xuất bản tờ La Cloche
fêlée(Tiếng chuông rè) của Nguyễn An Ninh, một trí thức du học ở Pháp
về, nguồn cảm hứng lấy từ tư tưởng của các nhà lý luận Cách mạng Pháp;
tờ L’Annam của Phan Văn Trường, một phần tử trí thức tiên tiến, cũng viết
bằng tiếng Pháp. Tại Sài Gòn, Trần Huy Liệu ra tờ Đông Pháp thời báo; Ở
Hà Nội, Ngô Đức Kế ra tờ Hữu Thanh, ở Huế, Huỳnh Thúc Kháng ra tờ
Tiếng Dân; ba tờ báo này đều bằng tiếng Việt. Nhiều nhà xuất bản được
thành lập, cho ra đời những cuốn sách kêu gọi đấu tranh yêu nước hoặc phố
biến những khái niệm chính trị và khoa học hiện đại. Nhiều tổ chức chính
trị, nhiều nhóm và chính đảng mới được thành lập; các hoạt động chính trị
hầu như không ngớt: mít tinh, biểu tình, kiến nghị, bãi công. . . Hoạt động
chính trị cũng dần dần mang những hình thức biểu hiện hiện đại, tuy nhiên
với đặc điểm là do sự đàn áp của chính quyền thuộc địa vẫn luôn luôn tàn
bạo, các tổ chức vẫn được giữ bí mật, còn báo chí thì bị nhiều hạn chế và
cản trở: kiểm duyệt, tịch thu, cấm xuất bản; các nhà báo thì nhiều khi bị bỏ
từ hay phát vãng.
Sau những cuộc nổi dậy vũ trang trong thời gian chiến tranh bị thất bại,
các tổ chức lưu vong ở Trung Quốc cũng tự giải thể. Lãnh tụ Phan Bội
Châu lưu lại ở Trung Quốc cho đến năm 1925, là năm ông bị bắt và giải về
Việt Nam. Trong thời gian này, ông đã có dịp nghiên cứu chủ nghĩa Mác -
Lênin, tiếp xúc với nhiều Đảng viên cộng sản và đã phác ra dự định xích
gần lại với những người này. Những thành viên trẻ tuổi và hăng hái hơn
trong các tổ chức này tập hợp nhau lại trong Tâm tâm xã. Tổ chức cách
mạng này đã biểu thị sự ra đời của mình bằng một hành động vang dội.
Năm 1924, viên Toàn quyền Pháp Merlin trên đường đi Nhật Bản đã được
đón tiếp ở Quảng Đông bằng một quả bom của người thanh niên Việt Nam
