Dương khai mạc. Nhân danh nhân dân và Chỉnh phủ nước Việt Nam Dân
chủ Cộng hòa, ông Phạm Văn Đồng nêu rõ lập trường của phía Việt Nam.
Chính phủ Laniel-Bidault, ngoan cố đeo đuổi chính sách chiến tranh, đã
bị quốc hội Pháp lật đổ ngày 8 tháng 6; Mendes-France lên làm Thủ tướng,
phải chấp nhận hòa bình. Người Mỹ cố tìm cách phá hoại hội nghị nhưng
vô hiệu. Đêm ngày 20 rạng sảng ngày 21 tháng 7 năm 1954, Hiệp định
Giơnevơ được ký kết, chấm dứt chiến tranh ở Đông Dương. Chín quốc gia
tham dự hội nghị: Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Pháp, Liên Xô, Anh, Cộng
hòa nhân dân Trung Hoa, Mỹ, Campuchia, Lào và Chính phủ Bảo Đại.
Các bên thương lượng chính là Pháp, Việt Nam và Tướng Quốc. Người
Hoa Kỳ có mặt chủ yếu là để phá hội nghị. Vì các bờ biển và các hải cảng
của Việt Nam bị các lực lượng đế quốc phong tỏa, Việt Nam nhận viện trợ
của nước ngoài duy nhất chỉ bằng con đường Trung Quốc, do đó cường
quốc này đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình hội nghị.
Từ ngày 8 tháng 5 đến ngày 23 tháng 6 năm 1954, các đại diện Pháp đã
từ chối không chịu gặp các đại diện Việt Nam, nhưng lại thương lượng kéo
dài với người Trung Quốc ở Giơnevơ và hai bên đã đi đến thỏa thuận trên
những nét lớn của một bản thỏa hiệp mà cả Pháp lẫn Trung Quốc có thể
chấp nhận được; phần phía Nam của Đông Dương, bao gồm Nam Việt
Nam và Campuchia, sẽ nằm trong vùng ảnh hưởng của Pháp, nửa phía Bắc
của Việt Nam và hai tỉnh của Lào sẽ do các lực lượng yêu nước của Việt
Nam và Lào kiểm soát. Như thế là vùng biên giới phía Nam của Trung
Quốc sẽ được bảo vệ bởi những vùng đệm dưới sự kiểm soát của những lực
lượng mà Bắc Kinh có thể giám sát được dễ dàng.
Phái đoàn Việt Nam phải đấu tranh để giành cho được nguyên tắc tôn
trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các nước Đông Dương,
nhưng đã không thể tranh được việc chia cắt đất nước, cũng không thể đòi
được cho các lực lượng yêu nước Campuchia một khu vực tập kết tự chủ.
Các hiệp định được ký kết gồm có những điều khoản quân sự và chính
trị.
