Sự câu kết Washington - Bắc Kinh
Vừa lên cầm quyền, Nixon đã có trong tay một con chủ bài quan trọng:
đó là đường lối quốc tế mới của Trung Quốc đã định hình đứt khoát sau khi
cuộc Cách mạng văn hóa đã đạt tới giới hạn cuối cùng và Đại hội IX của
Đảng Cộng sản Trung Quốc họp vào năm 1969. Năm 1969, viện trợ của
Trung Quốc cho Việt Nam giảm 20% so với năm 1968, năm 1970 giảm
50% so với năm 1968. Đồng thời, các nhà lãnh đạo Trung Quốc tuyên bố
công khai với các nhà lãnh đạo Việt Nam rằng họ phản đối Việt Nam tiến
hành thương lượng trực tiếp với người Mỹ.
Ngay từ năm 1968, từ cả hai phía, Washington và Bắc Kinh đã tỏ dấu
hiệu sẵn sàng bắt tay với nhau qua những cuộc gặp gỡ bí mật hoặc bằng
những tuyên bố công khai. Ngày 10 tháng 12 năm 1970, vẫn qua sự trung
gian của Edgar Snow, Mao Trạch Đông công khai mời Nixon thăm Trung
Quốc. Năm 1971, một đội bóng bàn Mỹ đi mở đường và sau đó đến lượt
Kissinger(Kít - xin - gơ).
Thế là các nhà lãnh đạo Trung Quốc liền báo tin cho lãnh đạo Việt Nam
biết ý muốn của họ định thương thuyết với người Mỹ về vấn đề Việt Nam,
đồng thời khuyên Việt Nam nên chấp nhận những đề nghị của Mỹ: gắn liền
việc rút quân đội Mỹ và việc ngừng bắn với việc duy trì Chính phủ thân Mỹ
ở miền Nam Việt Nam và ở Campuchia, nghĩa là trở lại giải pháp Genève
năm 1954. Trong quá trình trao đổi giữa Việt Nam - Trung Quốc năm 1971,
Mao Trạch Đông đã đưa ra cái công thức: chổi ngắn chớ tham quét dài.
Về phía Việt Nam, câu trả lời thật rõ ràng: "Các vị không có quyền giải
quyết vấn đề Việt Nam với Hoa Kỳ. Các vị đã thừa nhận sai lầm của mình
năm 1954, không nên phạm sai lầm một lần nữa''. Khi phía Trung Quốc báo
cho phía Việt Nam biết cuộc viếng thăm Trung Quốc sắp tới của Nixon, các
nhà lãnh đạo Việt Nam trả lời:
