Lời bàn
Vì sao có vụ án Lê Văn Duyệt và bản án dành cho Lê Văn Duyệt nặng
nhẹ hoặc đúng sai thế nào, xin kính nhường lời bàn cho bạn đọc. Điều cần
nói thêm ở đây chỉ là: những gì được coi là tội trạng không thể dung thứ
của Lê Văn Duyệt, đều xảy ra khi Lê Văn Duyệt còn sống. Bấy giờ, vua chỉ
một lần phê bình còn các quan thì không ai coi Lê Văn Duyệt là người có
tội cả. Nếu bảo lúc ấy ai ai cũng sợ uy Lê Văn Duyệt nên biết đấy mà
chẳng dám nói ra, thì xin tặng mỗi vị một chữ: hèn! Nếu bảo lúc ấy chưa ai
thẩy hết sự nguy hiểm và tính ác độc trong hành vi của Lê Văn Duyệt thì
xin tặng hương hồn mỗi vị một chữ: kém!
Còn như xét tội mà tùy theo sở thích nhất thời của một người nào đó, thì
trăm lạy các quan, chính trường lẽ đâu lại giống những màn hài kịch đến
thế.
