09. Lý Thái Tông xem tướng để xét việc
Tháng 10 năm Ất Hợi (1035), vua Lý Thái Tông thân dẫn quân đi đánh
dẹp ở Châu Ái, việc kinh sư giao lại cho Phụng Càn Vương đảm trách.
Nhân việc Vua xuất chinh, một số tướng lĩnh và thân vương
, hợp mưu
cùng nhà sư họ Hồ, định làm phản. Nhưng cơ mưu bại lộ, Nguyễn Khánh
và nhà sư họ Hồ (hai kẻ chủ mưu) bị xẻo thịt băm xương, bọn tòng phạm
thì bị trị tội với những mức độ nặng nhẹ khác nhau. Đầu đuôi sự kiện này
đã được sách Đại Việt sử kí toàn thư (bản kỉ, quyển 2, tờ 23-b) chép như
sau:
“Vua ngự ở hành dinh (Châu Ái), ban yến cho các quan hầu và tướng
súy, ngầm chỉ Định thắng đại tướng là Nguyễn Khánh mà bảo các phi tần
rằng: -Khánh thế nào cũng làm phản.
Các phi tần đều kinh ngạc hỏi: -Bệ hạ làm sao mà biết, xin nói rõ cho.
Vua nói: -Lòng Khánh có điều không thường nên nhìn trẫm có vẻ hổ
thẹn, đi đứng thất thố, nói năng trái lẽ. Lấy đó mà xét thì đủ biết là nó có ý
khác, hình trạng đã rõ lắm rồi.
(Vua) đánh được Ái Châu, trị tội châu mục, sai người đi phủ dụ dân
chúng trong châu. (Đúng lúc ấy), chức kinh sư lưu thủ
Vương Nhật Trung cho chạy trạm báo tin là bọn sư họ Hồ, cùng em nuôi
của Định thắng đại tướng Nguyễn Khánh là Đô thống
bọn hoàng đệ là Thắng Càn, Thái Phúc … mưu phản. Sự việc quả đúng như
lời Vua nói. Các phi tần đều lạy hai lạy và thưa rằng: -Bọn thiếp nghe nói
thánh nhân có thể thấy được chỗ chưa hiện hình, biết trước được việc chưa
xẩy ra, nhưng nay mới được chính mắt mình trông thấy”.
Lời bàn
Lý Thái Tông năm ấy đã 35 tuổi, làm vua đã được 7 năm, kinh nghiệm
từng trải không phải là ít, cứ xem chuyện ông xét người xét việc cũng đủ
biết ông là người thế nào.
Nguyễn Khánh được phong tới chức đại tướng, ân sủng được hưởng nào
thấp kém gì. Thọ ơn mà chẳng hàm ơn lại còn làm phản, tâm địa ấy tự nó
