Tháng 11 năm Canh Tuất (1370), Nhật Lễ bị tôn thất nhà Trần và triều
thần hợp sức lật đổ. Nhật Lễ bị giáng làm Hôn Đức Công, còn mẹ Nhật Lễ
thì chạy vào cầu cứu Chiêm Thành, chiến tranh Chiêm – Việt từ ấy xẩy ra
triền miên.
Lời bàn
Trước đó Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật mê ca hát nên trong nhà
không lúc nào dứt tiếng cầm ca, người đời không ngớt lời khen là tao nhã
cũng chí phải. Cung Túc Vương Dục mê ca hát thì ít mà mê con hát thì
nhiều nên bắt luôn con hát là vợ của Dương Khương về làm vợ mình, đâu
biết trước đó bà đã mang thai, cho nên, người đời chê bai cũng là chí phải.
Mới hay mầm hại của nhân luân và xã tắc vẫn thường nẩy nở ở sự ăn chơi
trác tang. Nhật Lễ cũng như bao đứa trẻ vô tội khác, tập nhiễm thói hư của
Cung Túc Vương Dục từ nhỏ, làm sao mà lớn lên lại có thể có được chút
hiếu nghĩa thủy chung.
Cái chết tức tưởi của Hiến Từ Tuyên Thánh Thái hoàng Thái hậu âu
cũng là lời cảnh tỉnh cho những người cầm quyền đã quá cả tin và bất cẩn
trong việc chọn người nối nghiệp.
Trong sự giữ gìn, không khó gì bằng giũ đức. Đức nghiệp dòng họ Trần
tích tu hơn một thế kỉ, bỗng chốc bị bọn hôn quân gian thần đổ hết. Cái cơ
họ Trần sắp mất ngôi kể thế cũng đã là quá rõ.
