43. Thượng Thư Nguyễn Như Đổ bị khiển trách
Nguyễn Như Đổ người làng Đại Lan, huyện Thanh Đàm, nay là huyện
Thanh Trì, ngoại thành Hà Nội. Năm Nhâm Tuất (1442) ông đỗ Tiến sĩ Cập
đệ Đệ nhị danh
(tức Bảng nhãn), làm quan trải các triều Nhân Tông và
Thánh Tông. Năm 1460, ông được bổ làm Thượng thư bộ Lại.
Ngay khi vừa nhận chức Thượng thư, Nguyễn Như Đổ đã bị vua Lê
Thánh Tông khiển trách. Sự kiện này, được sách Khâm định Việt sử thông
giám cương mục (chính biên, quyển 19, tờ 14) chép lại như sau:
“Nguyễn Như Đổ thấy Đỗ Bất Một tuổi đã cao, bèn xin cho (Bất Một)
được nghỉ việc quan. Nhà vua nói: -Trước kia, nhà ngươi nhận lời cầu xin
(của Bất Một) mà bổ cho Bất Một được giữ chức Tổng tri vệ Bắc Bình
,
khiến cho triều đình lúc ấy phải bàn tán xôn xao. Nay, nhà ngươi lại xin cho
Bất Một về nghỉ với hàm ấy, quả là gian dối lắm. Từ nay phải chừa đi mới
được.
Nhà vua còn bảo Nguyễn Như Đổ rằng: -Trong triều, nếu quân tử được
tiến dụng, thế là thời thịnh đã có gốc có rễ, nếu tiểu nhân được tiến dụng thì
thời loạn lạc đã có lối để thông vào. Trẫm cùng các khanh phải nhắc nhở
lẫn nhau, tiến dụng quân tử, trừ bỏ tiểu nhân, ngày đêm không lúc nào quên
được, có thế nước nhà mới mong được thịnh trị”.
Lời bàn
Bộ Lại là bộ trông coi việc tuyển dụng và bổ nhiệm quan lại, nói chung
là những việc có liên quan đến nhân sự của bộ máy nhà nước. Thượng thư
là chức đứng đầu bộ, cả triều đình xưa chỉ có sáu người giữ chức Thượng
thư mà thôi. Xem thế cũng đủ thấy chức trách của Nguyễn Như Đổ quan
trọng biết nhường nào.
Nguyễn Như Đổ muốn cho Đỗ Bất Một được về hưu với chức danh lớn
hơn (Để rồi tiếng tăm và lợi lộc cũng lớn hơn) nên tìm cách xin cho Đỗ Bất
Một được thăng chức trước khi về hưu, thế tà trong chỗ không tính toán,
thương một người mà hại đến muôn người vậy. Nếu chức tước có hạn mà
