Ông tới đâu, bọn trộm cướp lánh xa đến đó.
Năm Minh Mạng thứ hai (tức năm 1821 – NKT), Thánh Tổ Nhân Hoàng
đế đi tuần du ở Bắc, nghe biết (Nguyễn Văn) Hiếu trị dân có tiếng tốt, liền
cho triệu vào Thăng Long, cho thăng vượt cấp, thưởng cho một ống nhòm
mạ vàng, một thanh gươm mạ vàng và một khẩu súng có nạm chữ vàng.
Năm thứ tư (tức năm 1823 – NKT) ông nhận chức Trấn thủ Thanh Hoa.
Một hôm, có viên Thổ ti đem lễ vật rất hậu đến xin yết kiến, ông ôn tồn
khước từ và sai mang về. Người đấy tớ ở dưới bếp biết được liền lẻn cửa
sau ra, dọa nạt (viên Thổ ti) và nói dối là (ông) sẽ lấy một nửa. Việc bị phát
giác, ông giận lắm. sai đem chém đầu ngay, bạn đồng liêu can ngăn mấy
cũng không nghe. Chém xong, ông xin chịu tội với triều đình. Vua cho là
(Nguyễn Văn) Hiếu tự tiện giết người, phạt ông phải giáng ba bậc nhưng
vẫn cho lưu nhiệm chức cũ.
“…Năm thứ 10 (tức năm 1829 – NKT), vì già lại bệnh, ông xin được
nghỉ chức, Vua cho y, lại còn cấp lương nguyên năm, nhưng rồi bệnh khỏi,
ông vào hầu. Vua hỏi han hồi lâu rồi cho ông giữ chức Đô thống
, Trấm
thủ Nghệ An. (Nguyễn Văn) Hiếu biết rằng, bạn đồng liêu, hễ bắt được bọn
trộm cướp, tra khảo mà chúng nhận, nếu sau thấy là chúng khai chưa hết thì
lại tra khảo tiếp bèn nói: -Chúng vì cùng khổ mà gian tà, cũng phải đục
tường khoét vách gian nan lắm mới lấy được của. Nếu đã đem lòng thành
thực mà nhận tội, chiếu luật xét xử thấy đã có thể đủ trừ được tội, thì việc
gì cứ phải tra xét thêm nữa? Như nha môn xét hỏi án ngục, ngày ngồi tựa
gối ở nhà cao, coi thường văn luật để kiếm cớ thu tiền, không khó nhọc mà
vẫn được của, thì sự cướp ấy còn tệ hại hơn.
Bạn ông nghe lời ấy thì sợ lắm.”
Lời bàn
Có những người vợ nhân hậu và đảm đang, trong thì tế gia giỏi giang,
ngoài thì giúp chóng làm nên sự nghiệp, lưu tiếng thơm cho muôn thuở.
Tuy nhiên, cũng có những người vợ thiển cận, trong thì gia giáo coi
thường, ngoài thì vì tham mà thôi thúc chồng nhúng tay vào tội, để tiếng
