13. Hai chuyện nhỏ về Trần Khánh Dư
Trần Khánh Dư là một trong những vị tướng giỏi của triều Trần, từng có
công lớn trong việc đóng góp những ý kiến xuất sắc ở hội nghị Bình
Than
(1282) và đặc biệt là trong việc chỉ huy trận đánh tan đoàn thuyền
lương Trương Văn Hổ (1288), góp phần to lớn vào thắng lợi chung của
cuộc kháng chiến chống quân Nguyên xâm lược lần thứ ba. Tướng Trần
Khánh Dư cũng còn là một nhà thơ Nôm có tài. Tương truyền, ông là tác
giả của bài thơ Bán than khá nổi tiếng. Tuy nhiên, cuộc đời ông cũng có
khá lắm chuyện đáng để cho đời sau bình phẩm. Dưới đây là hai chuyện
nhỏ.
Chuyện thứ nhất xảy ra vào trước năm 1282. Sách Đại Việt sử kí toàn
thư (bản kỉ, quyển 5, tờ 42 a) chép rằng: “ Lần trước, quân Nguyên vào
cướp (ý nói cuộc xâm lược năm 1258 – ND), Nhân Huệ Vương Trần
Khánh Dư nhân thấy giặc sơ hở liền vào đánh úp. Thượng hoàng khen ông
có mưu lược, nhận làm thiên tử nghĩa nam (con nuôi). Sau đó, đánh người
Man ở vùng núi, thắng lớn, được phong làm Phiêu kị Đại tướng quân
Chức Phiêu kị tướng quân, nếu không phải là Hoàng tử thì không được
phong, Khánh Dư là thiên tử nghĩa nam nên mới có lệnh ấy. Rồi từ trật
Hầu, thăng mãi đến Tử phục Thượng vị hầu
, quyền chức Phán thủ
.
Sau, Khánh Dư thông dâm với Công chúa Thiên Thụy. Bấy giờ, Hưng Vũ
Vương Nghiễn vì là con trai của Quốc Tuấn nên được lấy Công chúa Thiên
Thụy, lại có công đánh giặc, Vua sợ phật ý Quốc Tuấn nên vờ sai người
đánh chết Khánh Dư ở Hồ Tây nhưng lại dặn chớ đánh đau quá, để không
đến nỗi chết. Ít lâu sau, xuống chiếu đoạt hết quan chức, tịch thu tài sản,
không để lại cho một chút gì”.
Chuyện thứ hai xảy ra vào tháng 10 năm 1282, lúc nhà Trần tổ chức hội
nghị Bình Than. Cũng sách trên đã chép rằng: “Lúc đó, thuyền Vua đỗ ở
bến Bình Than, nước triều rút, gió thổi mạnh, có chiếc thuyền lớn chở than
củi, người lái thuyền đội nón lá, mặc áo ngắn. Vua bảo quan thị thần:
“Người kia chẳng phải là Nhân Huệ Vương đó sao?”. Lập tức, sai người
chèo thuyền nhỏ đuổi theo. Đến cửa Đại Than thì kịp. Quân hiệu gọi: “Ông
