39. Trần Minh Tông dạy hoàng tử
Trần Minh Tông húy là Mạnh, được vua cha là Trần Anh Tông truyền
ngôi năm 1314, ở ngôi vua 15 năm, nhường ngôi cho con là Thái tử Vượng
(tức vua Trần Hiến Tông sau này) năm 1329 để làm Thái thượng hoàng 28
năm, mất ngày 19 tháng 2 năm Đinh Dậu (1357), thọ 58 tuổi.
Bình sinh, Thượng hoàng Trần Minh Tông thường hay lấy gương tốt,
xấu của bề tôi các đời vua trước và lấy ngay nếp sống thanh đạm của chính
mình để dạy các vị Hoàng tử. Sách Khâm định Việt sử thông giám cương
mục (chính biên, quyển 9, tờ 27 và 28) chép rằng:
“Sau khi đã nhường ngôi, Thượng hoàng lui về ở hành cung phủ Thiên
Trường, mỗi khi các Hoàng tử vào chầu, Thượng hoàng thường bình luận
đến nhân vật bản triều. Uy Túc Vương Văn Bích nói: -Phàm bình luận nhân
vật để dạy Hoàng tử, chỉ nên nói đến việc của người hay, còn việc người
dở, hãy gạt bỏ đi, không nên nói để cho người nghe bắt chước.
Thượng hoàng nói: -Việc làm của kẻ hay, người dở đều nên bàn đến cả,
không thể gác bỏ thiên lệch được. Nếu con ta quả là người hiền thì nghe
việc hay tất nghe mà bắt chước, nghe việc dở tất ghét mà tránh đi. Thế thì,
kẻ hay, người dở đều có thể làm gương cả. Nếu con ta quả không hiền thì
cứ gì phải thấy việc dở rồi sau mới bắt chước. Cứ xem như Thái Khang
(vua thất đức của nhà Hạ, sau bị Hậu Nghệ đuổi đi – ND) là kẻ hôn quân,
thì có phải vì ông vua đời trước chơi bời luông tuồng mà Thái Khang bắt
chước đâu? Dưỡng Đế nhà Tùy, miệng nói việc của Nghiêu, Thuấn mà làm
thì bạo ngược hơn Kiệt, Trụ
, thế có phải thấy người hay mà bắt chước
được đâu?
Uy Túc Vương nghe nói, cúi đầu tạ tội.
Một hôm, Thượng hoàng mời Huệ Túc Vương là Đại Niên vào tẩm điện
(nơi ăn ngủ của vua – ND), bảo ngồi chơi. Thượng hoàng ăn cơm chay.
Huệ Túc Vương vốn tính hay bài bác đạo Phật và đạo Lão, nhân đó nói
rằng: -Thần không biết ăn chay có lợi ích gì?
