19. Đức độ của Nguyễn Thiên Hựu
Nguyễn Thiên Hựu sinh và mất năm nào không rõ, chỉ biết ông làm quan
trải hai triều Lê Thái Tổ và Lê Thái Tông. Bình sinh Nguyễn Thiên Hựu là
người trung trực, có lòng thương đến dân lành. Sách Đại Việt sử kí toàn thư
(bản kỉ, quyển 11) có chép hai mẩu chuyện về ông như sau:
“Ngày 24 (tháng 5 năm 1434 – ND), giờ thìn (tức từ khoảng 7 đến 9 giờ
sáng – ND), có khí xanh đỏ như hình cầu vồng nhưng ngắn hơn, xuất hiện
ở hướng Đông Bắc, trời có sương nhẹ. (Vua hạ lệnh) chém người thợ của
Cục Tả Ban Tất Tác
là Cao Sư Đãng. Lúc ấy, (triều đình) điều động thợ ở
các Cục Tất Tác đến để lo làm chùa Báo Thiên. Việc thổ mộc
nề, (Cao) Sư Đãng làm vất vả quá nên có nói vụng trộm rằng: “Thiên tử
không có đức để đến nỗi hạn hán, còn như bọn đại thần thì ăn của đút, tiến
cử kẻ vô công, có gì đáng gọi là từ thiện đâu mà làm chùa to thế”. Lời ấy bị
cáo giác. Quan Đại Tư đồ là Lê Sát nghe được, lấy làm giận lắm, bèn sai
quan thẩm hình là Nguyễn Đình Lịch xét xử. Nguyễn Đình Lịch nói: -Nó
dám nói càn đến quốc gia đại sự, chém đi chứ để làm gì.
Lúc ấy, Nguyễn Thiên Hựu và Bùi Cầm Hồ đều xin tha tội chết (cho Cao
Sư Đãng). Vua đã sắp nghe lời thì (Lê) Sát nói: -Trước đã nghe theo lời
Nguyễn Thiên Hựu mà tha chết cho bọn Nguyễn Đức Minh, khiến chúng
bỏ thư nặc danh vu khống cho nhau, nay lại tha thêm thằng này nữa thì lấy
gì để răn cho kẻ khác sợ?
Bọn Thiên Hựu không dám nói nữa, (Vua) bèn sai chém (Cao) Sư Đãng.
Ngay hôm ấy bỗng có mưa nhỏ, nên hôm sau, (Lê) Sát vào nói giữa triều
đình rằng: -Nếu nghe lời Ngôn quan (chức này cũng tương tự như chức
Ngự sử – ND) thì làm gì có trận mưa vừa rồi!
Lê Ngân nói: -Giết nhiều kẻ ác thì được mưa nhiều, chỉ hiềm một nỗi là
xương người chất đầy đường, khó đi lại mà thôi” (tờ 10 a-b).
“Tên đầu bếp ở Thái Miếu là Nguyễn Chú bị đánh 80 trượng, thích chữ
vào gáy và đồ làm lính chăn voi vì tội ức hiếp để mua rẻ hàng hóa ở ngoài
chợ.
