56. Cuộc bạo loạn năm Kỷ Tị (1509)
Ngay khi vừa lên ngôi, Lê Uy Mục đã tiến hành một loạt những cuộc
thanh trừng đẫm máu, kinh thành Thăng Long chừng như ngày nào cũng có
người bị sát hại. Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục (chính
biên, quyển 25, tờ 32) cho biết rằng:
“Bấy giờ, Nhà vua cho đuổi hết tôn thất và công thần về đất Thanh Hóa,
khiến cho uy quyền của bọn ngoại thích như Khương Trùng và Nguyễn Bá
Thắng lũng đoạn cả triều đình lẫn địa phương, chúng tự cho phép mình
quyền tác oai tác phúc, dân khó bề xoay sở tay chân, thiên hạ mất hết cả hi
vọng”.
Nhân lòng căm phẫn của quan quân, Nguyễn Văn Lang đã dấy binh
chống lại Lê Uy Mục. Quan lại trong triều, số thì về với Nguyễn Văn Lang,
số thì ở lại sẵn sàng làm nội ứng. Có người em con chú của Lê Uy Mục là
Giản Tu Công Oánh lúc đó đang bị giam trong ngục, biết vậy liền đem của
hối lộ cho lính canh rồi chạy thoát. Ông được Nguyễn Văn Lang tôn làm
minh chủ. Đến tháng 12 năm Kỉ Tị (1509), quân của Giản Tu Công Oánh
và Nguyễn Văn Lang đã mạnh lắm. Cũng sách trên (quyển 25, tờ 35 và 36)
đã chép:
“Quân của Oánh tiến đến làng Bảo Đà, phường Hồng Mai (tức Bạch
Mai, Hà Nội ngày nay – ND). Nhà vua ra cửa Thanh Dương để ủy lạo
tướng sĩ, lấy bảo kiếm trao cho bọn Trình Chí Sâm và Lê Quảng Độ. Vua
lại đem tiền bạc, vàng lụa trong kho ban cho người phạm tội đang bị giam
mỗi người ba quan, rồi tha cho họ và sai họ ra trận. Tù nhân nhận xong, lạy
tạ và chạy về nhà (chứ không đi đánh nhau). Vua vội sai Trung sứ và bọn
hoa văn học sinh
đem các thứ sắc văn
và phù hiệu đến các xứ Lạng
Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang và An Bang
lính về bảo vệ kinh thành, nhưng bọn họ chưa đi đến bến Bồ Đề (Gia Lâm,
Hà Nội ngày nay – ND) thì quân của Oánh đã tiến sát đến kinh thành. Dân
sợ hãi bỏ trốn, Hoàng hậu Trần Thị chạy đến núp trong nhà một gia đình ở
Hồng Mai rồi thắt cổ tự tử. Bấy giờ, Lê Quảng Độ cùng với Oánh người
