59. Chân tướng Lê Quảng Độ
Lê Quảng Độ sinh năm nào, nguyên quán ở đâu, không ai rõ, chỉ biết
ông làm quan trải bốn đời vua là Lê Hiến Tông, Lê Túc Tông, Lê Uy Mục
và Lê Tương Dực, sau bị vua Lê Chiêu Tông giết vào cuối năm Đinh Sửu
(1517).
Thời vua Lê Hiến Tông (1498-1504), Lê Quảng Độ được sử nhắc tới vì
đã có công tiến cử Trực Nguyên vào giữ chức Phủ Doãn phủ Phụng
Thiên
(tức Hà Nội ngày nay). Tháng 6 năm 1504, tức vào đầu đời vua Lê
Túc Tông, sử lại chép Lê Quảng Độ được giữ chức Tả đô đốc phủ Trung
Quân
. Năm 1509, năm của đời Lê Uy Mục (1505-1509), ông được phong
tước Ninh Quận công.
Ân huệ của triều đình, Lê Quảng Độ được hưởng nhiều hơn người,
nhưng, cũng chính năm 1509, ông là kẻ nhận làm nội ứng cho Nguyễn Văn
Lang và Giản Tu Công Oánh lật đổ vua Lê Uy Mục. Chuyện này tuy khó
hiểu nhưng cũng dễ bỏ qua, bởi lẽ, Lê Uy Mục là tên bạo chúa, giết Lê Uy
Mục kể cũng như hất bỏ được một đống rác trên vũ đài chính trị đó thôi.
Nhờ hành vi này, tháng 1 năm Canh Ngọ (1510) Lê Quảng Độ được tấn
phong là Thiệu Quốc công.
Thế nhưng, đến năm 1516 cũng chính Lê Quảng Độ đã hợp mưu với
Trịnh Duy Sản để giết chết vua Lê Tương Dực. Lại một lần nữa, chuyện
tuy khó hiểu nhưng cũng dễ bỏ qua, bởi xét về nhân cách và phẩm giá, Lê
Tương Dực nào có khác gì Lê Uy Mục, chúng sống chỉ tổ làm nhơ nhuốc
triều đình mà thôi. Thương hại thay cho Lê Uy Mục cả tin, đích thân đến
trao bảo kiếm cho Lê Quảng Độ và Trình Chí Sâm, những mong được sự
phò tá đắc lực, dè đâu lại đúng là … nối giáo cho giặc. Tương Dực chết mà
chẳng kịp nhận ra Lê Quảng Độ là người thế nào.
Năm 1516, kinh thành Thăng Long bị náo loạn. Trong thì quan lại đại
thần và hoàng tộc giết hại lẫn nhau, ngoài thì Trần Cao khởi nghĩa và tấn
công dồn dập. Nghĩa quân Trần Cao đánh chiếm được kinh thành Thăng
