13. Chuyện Vũ Đức Cung
Vũ Đức Cung sinh và mất năm nào không rõ, chỉ biết dưới thời vua Lê
Thế Tông (1573-1599), ông từng được phong tới tước Quận công và vào
năm Giáp Ngọ (1594), ông là người bỗng dưng được các sử gia đương thời
đồng loạt nhắc tới. Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục (Chính
biên, quyển 30, tờ 9 và 10) viết như sau:
“Thuở trước, Gia Quốc công là Vũ Văn Mật (bề tôi cũ của nhà Mạc –
ND), vì đã sớm biết quy thuận triều đình, lại còn có công đánh bại quân
nhà Mạc, nên triều đình đặc ân, cho giữ đất Đại Đồng (nay thuộc tỉnh
Tuyên Quang – ND), và cho được đời đời cha truyền con nối (chức vụ ấy).
Vũ Đức Cung là đời cháu, khi lên nối giữ chức quyền,đã vào chầu, dâng
mười mâm vàng bạc và châu báu, thêm ba chục con ngựa hay, được triều
đình (vua Lê-chúa Trịnh – ND) gia phong làm Hữu Đô đốc của phủ Đô
đốc, hàm Thái bảo, tước Hòa Quận công, lại cho đặt quân hiệu riêng, lấy
tên là An Bắc Doanh. Nhận gia phong chức tước xong, Vũ Đức Cung xin
triều đình cho về bản trấn đề phòng giặc cướp.
Sau, Đức Cung ngầm thông mưu với tướng nhà Mạc là Mỹ Thọ Hầu
(chưa rõ tên), quấy phá và cướp bóc các huyện vùng địa đầu Sơn Tây như
Thanh Ba và Hạ Hòa (nay đều thuộc Phú Thọ – ND), xong, còn thúc ép dân
các huyện Đông Lan và Tây Lan (nay cũng thuộc về tỉnh Phú Thọ) phải Đi
theo chúng.
Trịnh Tùng sai bọn Nguyễn Hữu Liêu đem quân đi đánh dẹp, bắt sống
được Mỹ Thọ Hầu, đánh tan quân giặc ở Đại Đồng, khiến Đức Cung phải
hoảng hốt đem con em mình chạy đến đất Nghĩa Đô. Đức Cung lại sai
người dâng lên triều đình vàng bạc và ngựa quý, xong thì vào kinh đô tạ
tội. Triều đình ưng cho.”
Lời bàn
Thời hỗn chiến Nam-Bắc triều, bên nào cũng có các văn thần và võ
tướng bị coi là …phản. Gia Quốc công Vũ Văn Mật là một trong số những
người bị coi là làm phản như vậy. Đành rằng, sống mà cứ…”gió chiều nào
