34. Cuộc kì ngộ giữa Đào Duy Từ với Nguyễn Hữu Tiến
Từ khi có Đào Duy Từ, chúa Nguyễn Phúc Nguyên như dược thêm
nguồn sinh lực lớn, nhưng, tuổi của Chúa và của Đào Duy Từ kể cũng đã
cao, nếu có mệnh hệ nào thì cơ nghiệp họ Nguyễn khó bề giữ được, bởi
vậy, Nguyễn Phúc Nguyên vẫn chưa thực sự an lòng. May sao, đúng lúc đó,
một tài năng trẻ tuổi mà xuất chúng đã xuất hiện. Người đó là Nguyễn Hữu
Tiến. Sách Đại Nam thực lục (Tiền biên, quyển 2) chép:
“Chúa cùng với Đào Duy Từ ngày đêm mưu tính việc chống lại họ
Trịnh. Duy Từ mong có người hiền tài để tiến dẫn cho Chúa. Một hôm,
Duy Từ nằm mộng thấy một con hổ đen từ phía Nam tiến vào, ông liền xua
quân vây bắt. Bỗng, con hổ mọc cánh, nhảy lên không trung mà vừa bay
vừa múa. Tỉnh dậy, Duy Từ ăn mặc chỉnh tề để ngồi chờ. Chợt có một
người quê ở xã Vân Trai, huyện Ngọc Sơn xứ Thanh Hoa là Nguyễn Hữu
Tiến (biểu danh là Thuận Nghĩa), từ phía ngoài vào, mình mặc áo đen, tay
cầm quạt lông, đến bái yết dưới thềm. Duy Từ thấy dáng vẻ khác thường,
hỏi thì xưng tên họ, hỏi tuổi thì nói sinh năm Nhâm Dần, lòng lấy làm vui
mừng vì cho như thế là hợp với mộng, bèn giữ lại để đàm đạo.
(Nguyễn) Hữu Tiến là người thông minh, khỏe mạnh và có mưu lược,
Duy Từ rất yêu quý, đem con gái gả cho rồi tiến cử lên Chúa. Chúa cho
(Nguyễn Hữu Tiến) làm đội trưởng, coi thuyền Địch Cần
trong quân Nội
Thủy
. Hữu Tiến thường đêm đêm diễn tập quân lính. Một hôm, ở trong
quân có kẻ làm trái luật, ông liền chém viên Kì trưởng (người lo giữ hiệu
cờ trong quân đội xưa – ND) để giữ nghiêm mệnh lệnh, khiến cho toàn
quân đều sợ. Duy Từ biết chuyện, lấy làm kinh ngạc, vội vào hầu Chúa.
Lúc ấy Chúa đang đọc Chiến quốc sách (một tác phẩm của Trung Quốc –
ND), nên (nhân có Đào Duy Từ vào, hai người) cùng bàn về binh pháp cổ
kim. Duy Từ ung dung nói chuyện Tôn Võ Tử
phép chiến sự ở cung vua Ngô mà chém vợ yêu của Vua. Chúa nghe, khen
vua Ngô là người quyết đoán, Tôn Võ Tử là người nghiêm, có thế mới
dựng nên nghiệp bá. Duy Từ nhân đấy mới đem chuyện Hữu Tiến chém
người Kì trưởng để xin tội, Chúa nói: -Binh không đều thì giết, còn tội gì?
