52. Phùng Viết Tu và Trương Văn Lĩnh bị xử tử
Tháng 9 năm Nhâm Dần, niên hiệu Vĩnh Thọ thứ 5 (1662), Chúa Trịnh
Tạc đã sai triều đình đem ra xét xử một vụ án khá lớn mà cả ba bị can đều
là ba bậc quan lớn và kết quả là hai người bị xử tử. Sách Đại Việt sử kí toàn
thư (Bản kỉ tục biên, quyển 18, tờ 65-b và tờ 66-a) cho biết như sau:
“Quan giữ chức Thiêm đô Ngự sử là Phùng Viết Tu, vì tội bẻ cong phép
nước, ăn của đút lót, bị phát giác nên xử phải thắt cổ mà chết. Quan giữ
chức Thừa chính sứ của xứ Sơn Tây là Quách Đồng Đức cũng vì tội ăn hối
lộ mà bị bãi chức. Vụ án này có liên quan đến viên quan Đồng tri phủ
là
Trương Văn Lĩnh. Khi còn nhậm chức ở phủ Quốc Oai, (Trương Văn Lĩnh)
có nhận của đút lót nên bị xử tử. Văn Lĩnh tuy đã ngoài bảy mươi tuổi mà
vẫn bị đem ra hành hình, người đương thời ai thấy cũng thương”.
Lời bàn
Với thiên hạ, ba người không phải là nhiều, nhưng với lực lượng ăn hối
lộ, nhất là khi toàn bộ lực lượng này chỉ gồm toàn quan lớn, thì trăm lạy
các quan, ba người cũng đủ khủng khiếp lắm rồi.
Ba người phạm cùng một tội danh, nhưng hai người bị xử tử, một người
bị bãi chức, nặng nhẹ có khác nhau như vậy, âu cũng bởi triều đình muốn tỏ
quyền uy hơn là tỏ sự công minh, cho ai sống, buộc ai chết, tất cả đều tùy
hứng.
Nhà nọ ở ven rừng, có phát được một ít nương rẫy, lòng lấy làm thích chí
lắm. Có đứa trẻ nghịch ngợm bẻ mất mấy cành cây mới trồng, chủ rẫy bắt
được, đánh cho mấy roi tứa máu. Hôm sau, có con voi từ trong rừng ra, phá
nát hết cả rẫy, chủ rẫy có súng trong tay mà vẫn bỏ chạy thục mạng. Hàng
xóm cười thì ông ta lại bảo: “Tránh voi có xấu mặt nào.”
Phùng Viết Tu, Quách Đồng Đức và Trương Văn Lĩnh, đối với dân đen
thấp cổ bé miệng là quan lớn, nhưng đối với triều đình thì cũng kể như đứa
trẻ trong câu chuyện nói trên mà thôi. Xã tắc đã bị vua chúa phá nát như
con voi phá nát nương rẫy, vậy mà trăm quan vẫn cứ thay nhau tung hô vạn
tuế, không chạy thục mạng mà cũng như chạy thục mạng, chẳng khác gì
