55. Nguyễn Đức Trung mắc đại họa!
Tháng tám năm Mậu Thân (1668), triều đình vua Lê Huyền Tông (1662-
1671) và chúa Trịnh Tạc (1657-1662) đã xử một vụ án khá lớn mà bị can
của vụ án này lại chính là Thụy Quận công Nguyễn Đức Trung – con rể của
chúa Trịnh Tạc. Sách Đại Việt sử kí toàn thư (Bản kỉ tục biên, quyển 19, tở
20-b và 21-a) chép như sau:
“Tước bỏ quan tước của Nguyễn Đức Trung.
Đức Trung người làng Quế Ổ, huyện Lôi Dương (nay thuộc tỉnh Thanh
Hóa – ND), là con của quan Thái bảo Hào Quận công Nguyễn Đức Nghiệp.
Đức Trung từng theo đi đánh dẹp, là người quả cảm và thiện chiến, được
thăng quan tới chức Đồng tri đô đốc, tước Thụy Quận công
. Vương (chỉ
Trịnh Tạc – ND) đem con gái thứ là Trịnh Thị Ngọc Lanh gả cho. Nhưng,
Trung vốn tính tàn nhẫn, thường cậy có công lao mà kiêu ngạo và ngang
tàng, phủ đệ của y lộng lẫy, tiếm lạm cả danh phận kẻ trên. Cha con Trung
lại ngầm chứa khí giới, lén đem phân phát cho dân, ngầm mưu làm điều phi
pháp. Việc bị phát giác, triều đình xét tội, thấy rõ dấu vết của sự làm phản,
nhưng Vương thương (cha con Nguyễn Đức Trung) là người có công đánh
giặc, tha cho tội chết, chỉ tước bỏ quan tước mà thôi. Nhưng ba người con
(của Nguyễn Đức Trung) là bọn Nguyễn Đức Kiêm thì bị giết”.
Lời bàn
Cha con Nguyễn Đức Nghiệp và Nguyễn Đức Trung phạm hai sai lầm
lớn. Một là cả tin ở triều đình, cúc cung tận tụy đem thân trâu ngựa ra phục
dịch, gian nan không sợ, hiểm nguy chết chóc cũng không từ, cứ tưởng
sáng danh vua chúa là rạng rỡ tên mình, nào có biết đâu, ơn mưa móc của
thời loạn chỉ có trong ngôn từ, chẳng dễ gì nhuần thấm kẻ có công lao. Hai
là khi đã may mắn có chút vinh hoa phú quý thì ngây ngất mà quên rằng,
triều đình cho được thì triều đình cũng có quyền lấy lại được, mà triều đình
thì bao giờ cũng thích lấy hơn là thích cho, khoe khoang chỉ tổ làm cho
máu tham của đấng chí tôn dồn dập tăng lên, mang đại họa là cái chắc.
