27. Vì sao họ Ngô mất ngôi?
Năm 944, Ngô Quyền mất. Trước khi qua đời, Ngô Quyền có lời trăn
trối, nhờ Dương Tam Kha tôn lập con trai trưởng của mình là Ngô Xương
Ngập lên nối ngôi. Tiếc thay, Dương Tam Kha lại lợi dụng cơ hội Ngô
Quyền mất để cướp lấy quyền bính. Ngô Xương Ngập vì hoảng sợ mà bỏ
trốn, đến tá túc ở nhà của Phạm Lệnh Công.
Năm Canh Tuất (950), em của Ngô Xương Ngập là Ngô Xương Văn
cùng với hai tướng là Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc lật đổ Dương Tam
Kha, khôi phục cơ nghiệp của nhà Ngô. Nhưng, Dương Tam Kha từng nhận
Ngô Xương Văn làm con, vì thế, Ngô Xương Văn không nỡ giết, đã thế,
còn phong cho Dương Tam Kha tước Công và ban cho đất đai vùng
Chương Dương làm thực ấp.
Năm Tân Hợi (951), Ngô Xương Văn xưng là Nam Tấn Vương và ngay
sau đó, sai sứ đi đón Ngô Xương Ngập về để cùng trông coi việc nước. Ngô
Xương Ngập về, xưng là Thiên Sách Vương. Như vậy, nước nhà lúc này có
một lúc những hai vua!
Sách Đại Việt sử kí toàn thư (ngoại kỉ, quyển 5, tờ 24-a) cho hay rằng,
Thiên Sách Vương ngày một chuyên quyền, khiến Nam Tấn Vương không
còn được tham dự vào việc bàn chính sự nữa.
Bấy giờ, tình hình trong nước cũng như ngoài nước hết sức căng thẳng.
Trong nước thì do chính quyền trung ương lục đục, các địa phương nổi lên
chống đối, đồng thời, nạn cát cứ cũng bắt đầu xuất hiện. Nước có hai vua
nhưng chẳng vua nào quản lí được đất nước. Ngoài nước thì đáng kể hơn cả
là việc nhà Tống đã thống nhất được Trung Quốc và đang âm mưu bành
trướng xuống phương Nam.
Năm Ất Sửu (965), Thiên Sách Vương đem quân đi đàn áp cuộc nổi dậy
của nhân dân thôn Đường và thôn Nguyễn ở Thái Bình, chẳng may trúng
mũi tên mà chết. Năm sau (Bính Dần, 966), Nam Tấn Vương bị bệnh mà
mất. Nhà Ngô đến đấy là dứt.
