60. Nguyễn Huệ đã cưới Ngọc Hân công chúa như thế nào?
Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục (Chính biên, quyển 46,
tờ 24 và 25) chép việc Nguyễn Huệ cưới Ngọc Hân Công chúa (vào tháng 7
năm Bính Ngọ, 1786) như sau:
“Khi đã thắng trận ở Vị Hoàng, (Nguyễn) Văn Huệ làm tờ mật tấu, bày
tỏ ý định tôn phò (vua Lê), giao cho một viên tì tướng cầm đi trước, hẹn
chừng nào quân (Tây Sơn) kéo vào thì viên tì tướng này có nhiệm vụ đến
bảo vệ cung vua (và dâng tờ mật tấu).
Bấy giờ, Nhà vua đang lâm bệnh, các Hoàng tử đều có mặt trong nội
điện để lo hầu hạ nâng giấc. Khi thấy ở phía ngoài cung điện có cả lính lẫn
voi, (các Hoàng tử) ngờ là giặc đến uy hiếp nên đã toan vực Nhà vua lánh
đi chỗ khác. Ngay lúc đó, viên tì tướng (của Tây Sơn Nguyễn Huệ) đến
dâng tờ mật tấu, bày tỏ lễ ý thăm hỏi sức khỏe của Nhà vua, đồng thời, xin
hẹn ngày để (Nguyễn Huệ) vào bái yết. Đọc tờ mật tấu ấy, Nhà vua mới an
tâm.
Hôm sau, (Nguyễn) Văn Huệ vào bái yết Nhà vua ở điện Vạn Thọ. Vua
sai người mời vào, sai đặt một cái sập khác, ở bên cạnh sập ngự của Nhà
vua để mời (Nguyễn) Văn Huệ ngồi. (Nguyễn) Văn Huệ cứ rụt rè mãi
không dám ngồi. Nhà vua phải mời hồi lâu, (Nguyễn) Văn Huệ mới ngồi
mé mé ở một bên chiếu. (Nguyễn) Văn Huệ tâu: -Tôi vốn dân áo vải ở đất
Tây Sơn, nhân thời thuận tiện mà vùng dậy, tuy cơm áo triều đình chưa
được bệ hạ ban cho, nhưng dầu ở nơi rừng núi xa xăm, bấy nay tôi vẫn
thầm kính thánh đức, nay được thấy thiên nhan mới có dịp để bày tỏ lòng
thành. Họ Trịnh lăng loàn, không phải đạo làm tôi, cho nên, thiên hoàng
mới mượn tay tôi để đánh diệt, ốt sao tỏ rõ uy đức của bệ hạ. Được thành
công như thế này cũng là nhờ phúc lớn của bệ hạ đó thôi. Tôi chỉ mong sao
thánh thể an khang, yên trị trên ngôi báu của thiên hạ, khiến cho kẻ bề tôi
nơi cõi xa xăm cũng được đội ơn.
(Nguyễn) Văn Huệ lại bày tỏ ý tôn phò, Nhà vua bội phần an ủi. Bấy giờ,
bề tôi hầu hết đã trốn tránh đi nơi khác, chầu chực tiếp ứng trong nội điện
