10. Đức thanh liêm của Lương Năng Bá Nguyễn Văn Hiếu
Nguyễn Văn Hiếu quê ở Định Tường, Gia Định, tiếng là con của quan
Cẩm y Chưởng vệ
là Nguyễn Văn Đán nhưng nhà rất nghèo, thuở thiếu
thời, ông từng phải đi cắt cỏ thuê để kiếm sống. Năm Ất Tị (1785), ông
theo Võ Tánh để phò Nguyễn Phúc Ánh, được Nguyễn Phúc Ánh tin dùng,
phong mãi tới chức Tả doanh Đô thống chế
, tước Lương Năng Bá.
Nguyễn Văn Hiếu mất năm Gia Long thứ mười bốn (1815), thọ 69 tuổi.
Sinh thời, Nguyễn Văn Hiếu có tiếng là thanh liêm. Đức thanh liêm của
ông được sách Đại Nam chính biên liệt truyện (Sơ tập, quyển 16) chép lại
như sau:
“(Nguyễn Văn) Hiếu là người thanh liêm và quả quyết, cho hay nhận vật
gì cũng đều thận trọng. Ông thường nghiêm cấm người nhà không được tự
ý giao thiệp với người ngoài. Tết nhất hàng năm, ai biếu gì cũng chối từ,
nhà quan mà xơ xác, lương bổng năm nào chỉ đủ chi dùng cho năm đó,
chẳng dư dả gì. Phu nhân của ông thường đem việc này nói với ông, ông
cười đáp rằng: -Phu nhân không còn nhớ thuở còn đi cắt cỏ ư? Cái ăn cái
mặc giờ đây gấp đôi gấp năm ngày xưa, vậy mà còn muốn lấy của bất
nghĩa để làm giàu ư?
Phu nhân từ đó không còn nói đến chuyện lợi lộc nữa. Nguyễn Văn Hiếu
tuy là quan võ nhưng lại có phong độ của Nho gia, cho nên, các tân khoa
đều tới yết kiến. Ông thường tiếp đãi ân cần và hay nhân đó dặn rằng: -Khổ
công đèn sách mười năm mới có được ngày nay, xin mừng cho các bạn
hiền. Ngày khác có ra làm quan, cũng nên sống như thuở nghèo khổ, chớ
nên xa xỉ, vì như thế thì trước là hạ nhục thân danh, sau là uổng công kén
chọn nhân tài của triều đình.
Khi làm quan, (Nguyễn Văn) Hiếu có nhiều đức tốt, được nhân dân rất
yêu. Bọn lại dịch nếu làm điều không phải là ông nghiêm trị, khiến chúng
rất sợ. Trong hạt có lắm trộm cướp, ông thân đem quân đi bắt. Bọn cướp
răn bảo nhau rằng: -Quan Trấn thủ nhân hòa, ấy là Phật sống, bọn ta nên
kính cẩn mà lánh đi.
