Họ Đinh mất, ngay khi mồ tiên chúa chưa xanh ngọn cỏ thì cuộc khủng
hoảng chính trị đã xảy ngay giữa triều đình, nhiều biến cố tai hại đã sinh ra
truy nguyên cũng do một vài điều thất sách của Tiên Hoàng.
Việc biến cố thứ nhất của triều Đinh: Năm Thái Bình thứ 9 (978), họ Đinh
bỏ trưởng lập ấu. Thiếu tử là Hạng Lang được phong làm Thái Tử, (tất vì bà
HOàng Hậu đẻ ra Hạng Lang được sủng ái nhất nên họ Đinh bất chấp cả lệ
thường) con thứ là Đinh Tuệ làm Vệ Nương, còn Đinh Liễn là con cả theo
cha từ lúc hàn vi, lập nhiều chiến công, từng chịu nhiều vất vả trong việc đi
sứ, nay bị bỏ nên Liễn giận lắm ngầm sai người giết Hạng Lang. Mùa xuân
năm 979 đã đánh dấu cảnh cốt nhục tương tàn này.
Việc biến cố thứ hai: Cận thần Đỗ Thích đã lẻn vào cung giết được Tiên
Honagf và Nam Việt Vương Liễn luôn trong một đêm, khi hai cha con cùng
say rượu nằm ngủ ngoài sân. Đỗ Thích bị bắt và bị làm tội. Vệ Vương Đinh
Tuệ được tôn lên ngôi ngay nhưng mới có sáu tuổi. [2]
Kể từ bấy giờ (979), nhà Đinh coi như sụp đổ sau 12 năm nắm chính quyền.
Tiên Hoàng thọ được 56 tuổi.
2 – Đinh Phế Đế
Vệ Vương Đinh Tuệ lên ngôi vào tháng 10 -979. Mẹ là Dương Thái Hậu
lâm triều dùng Nguyễn Bặc, Đinh Điền, Lê Hoàn làm phụ chính. Lê Hoàn
xưa chuyên giữ việc binh nhung, được lòng Thái Hậu và lại cùng Thái Hậu
tư thông nên tự do ra vào nơi cung cấm và có ý lộng quyền. Bọn Bặc, Điền
là tôi trung của tiền triều không chịu được những điều ngang chướng và ý
định cướp ngôi của họ Lê nên âm mưu chống lại.
Đại Nam Quốc Sử Diễn Ca viết:
…Nối sau Thiếu Đế thơ ngây,
Lê Hoàn nhiếp chính từ rày dọc ngang.
