Giặc yên rồi còn mang tiếng mãi,
Mặt mũi nào đứng với cao dầy?
Muốn ngươi hiểu rõ lòng đây,
Vậy nên thảo bức hịch này cho nghe.
3 – Mông Cổ Tấn Công Trên Các Mặt Trận
Ngày mồng 6 tháng giêng năm Ất Dậu (1285) Ô Mã Nhi dẫn quân đánh
vào căn cứ của ta ở Vạn Kiếp và núi Phả Lại. Quân ta thua chạy. Chiến
trường cách Vạn Kiếp 10 dậm.
Phòng tuyến mạn Đông BẮc của chúng ta bị đổ, quân Mông Cổ từ Lạng
Sơn chuyển xuống và từ miền bể kéo vào như gió bão.
Ngày mông 9 tháng giêng, một trận đại chiến đã khai diễn ở Bài Than
(theo An Nam Chí Lược, nay không rõ Bài Than ở đâu. Hoàng Thúc Trâm
cho có lẽ làng Bình Than, huyện Quế Dương, tỉnh Bắc Ninh). Vua Trần
thân đốc chiến trong trận nay và dàn một số quân tới 10 vạn.
Ngày 12 tháng giêng, giặc đến Kinh Bắc (Bắc Ninh) tàn phá các vùng
Võ Ninh, Gia Lâm, Đông Ngạn rồi đóng tại Đông Bộ Đầu trong khi đại
quân của nhà Trần dựng trại ở mé Nam ngạn sông Cái (Nhị Hà) để án ngữ.
Tại đây giặc bắt được quân ta thấy trên cánh tay có chữ Sát Thái cả giận
giết hại rất nhiều. Tính ra từ bến Vạn Kiếp giặc tiến đến gần sát thành
Thăng Long chỉ có một tuần lễ, đủ hiểu thế giặc rất mạnh, huống hồ giặc
Mông Cổ vốn quen áp dụng lối đánh nhanh như chớp ngoáng mặc dầu quân
ta kháng cự cũng ráo riết.
Để đối phó với quân ta đóng giữ ở phía Nam ngạn sông Nhị Hà, Thoát
Hoan cho đại bác bắn tới tấp. Quân ta bỏ chạy. Mông Cỏ bắc cầu phao
chuyển quân qua sông rồi kéo tới tận chân thành Thăng Long hạ trại. Chiến
