phương diện sử học của nước nhà để định ra trách nhiệm của hai họ Trịnh –
Nguyễn đã gây nên cuộc nội chiến luôn ba thế kỷ gần đây.
Chúng tôi tán thành quan điểm này vì người dân không thể là những
dụng cụ tranh đấu ngai vàng nghiệp bá của dòng họ phong kiến dầu ở bất
cứ một quốc gia và một tình thế nào.
Nhật Báo Tự Do ngày 3-2-1959
Chú thích:
[1] Ngày 17-2-1947, cụ Nguyễn Hải Thần, ông Nguyễn Tường Tam
cùng một số chiến sĩ cách mạng đã tiếp xúc với Bảo Đạ và đã thành lập một
Mặt Trận mệnh danh là Mặt Trận Quốc Gia nhóm tại Hương Cảng gồm:
Việt Nam Cách Mạng Đồng Minh Hội, Việt Nam Quốc Dân Đảng, Dân
Chủ Xã Hội Đảng, Việt Nam Quốc Gia Thanh Niên Đoàn có mục đích lợi
dụng Bảo Đại để tranh thủ độc lập nhưng Bảo Đại cũng như các nhà thực
dân khác không chịu được sự “khó tính” của Mặt trần này nên đã gạt khéo
Mặt trận ra ngoài và sau này, Bảo Đại về lập chính phủ chỉ có nhân viên của
các nhóm tư bản và của đế quốc cộng tác mà thôi. Với những thành phần
“Nam kỳ quốc” và bọn tay chân của đế quốc, Pháp tạo ra các chiêu bài độc
lập, tính đánh lừa dân chúng Việt Nam nhưng đã thất bại.
[2] Chúng tôi xin nhắc rằng trong nội dung của thỏa hiệp Genève ngoài
phần liên hệ với Việt Nam còn phần nói về sự cam kết giữa Việt Minh với
hai quốc gia Cao Miên và Ai Lao.
[3] Cuộc cách mạng giải phóng dân tộc vừa qua có thể coi bắt đầu bộc
phát từ năm 1944.
