TIỀN TỆ VÀ THƯƠNG MẠI 161
kim loại thực sự vì nhu cầu của quốc gia về tiền tệ. Nhưng ông
đã không kéo dài được lâu vì quá mắc
1
.
Không phải tình cờ mà họ Nguyễn đã tìm cách đúc tiền riêng
của mình vào năm 1725. Chúng ta đã ghi nhận trước đây là họ
Nguyễn đã thất bại trong việc yêu cầu người Nhật đúc tiền cho
họ vào năm 1688. May thay, vào thời kỳ này, tiền kim loại hạ giá
ở Trung Hoa, do đó, vào cuối thế kỷ 17, một số lớn đã được chở
từ Trung Hoa đến Đàng Trong. Bài tường thuật của Bowyear
cho thấy là các tiền kim loại này đã lấp được lỗ hổng tới một
mức nào đó
2
. Nhưng sang đầu thế kỷ 18, tình hình trở nên xấu
đối với họ Nguyễn. Giá đồng và do đó giá tiền kim loại Trung
Hoa tăng và từ thập niên 1710, Nhật bắt đầu giới hạn việc xuất
khẩu đồng. Tiền kim loại trở nên đặc biệt hiếm ở Đàng Trong.
Nhu cầu về tiền tệ trong thế kỷ 18 - lý do
Một số nhân tố quan trọng khác đã làm cho vấn đề tiền tệ trở
nên cấp bách hơn. Trước hết, Võ Vương (Nguyễn Phúc Khoát)
có lẽ là con người tham vọng và ngông cuồng nhất trong số các
nhà lãnh đạo họ Nguyễn. Các cuộc xung khắc giữa Đàng Trong
và người Khmer trong thập niên 1750, việc xây cất kinh đô Huế,
đặc biệt, các cung điện, trong các thập niên 1740 và 1750 hẳn là
đã làm hao tốn nhiều tiền của và sức lực
3
.
Thứ đến, sự gia tăng dân số cũng đóng một vai trò quan
trọng, trực tiếp hoặc gián tiếp làm vấn đề thêm trầm trọng.
1 Phủ biên, quyển 4, trg. 21b.
2 Lamb, trg. 52.
3 Lê Quý Đôn nói là chỉ trong hai năm 1770 và 1770, hơn 7.000kg đồng thau và 2.300kg thiếc đã được
sử dụng để trang trí cho hoàng cung của họ Nguyễn. Xem Phủ biên, quyển 4, trg. 20b.
www.hocthuatphuongdong.vn
