6
XỨ ĐÀNG TRONG
Đề tài tác giả chọn để nghiên cứu trong công trình này là một
đề tài khó vì liên quan tới một thời kỳ khá phức tạp trong lịch
sử Việt Nam: sự hình thành, phát triển và gần như diệt vong
của một xứ Đàng Trong của họ Nguyễn, trên một vùng đất mới,
trong những hoàn cảnh mới và với những vấn đề mới... Lãnh
vực tác giả đề cập tới và nhấn mạnh lại là lãnh vực kinh tế - xã
hội, cho tới nay chưa được nhiều tác giả bàn tới một cách sâu
sắc. Trong lãnh vực này, công trình của Li Tana, nếu chưa giải
quyết một cách thỏa đáng những vấn đề được nêu, thì ít ra cũng
đã là một gợi ý rất phong phú cho công việc nghiên cứu kế tiếp.
Chẳng hạn vấn đề liên quan đến dân số của Đàng Trong vào
các thế kỷ 17 và 18. Một vấn đề hầu như không thể giải quyết
nổi nếu chỉ dựa vào những con số thống kê, những kết quả của
các cuộc điều tra dân số, vốn rất hiếm hoi trong tài liệu của Việt
Nam, kể cả của nước ngoài. Tuy nhiên, tác giả đã phá vỡ được
sự bế tắc này bằng cách dựa vào số các làng, kích thước các làng
nói chung, các thông tin về làng trong lịch sử Việt Nam. Đây có
thể được coi là một đóng góp mới mẻ và quan trọng của tác giả
trong lãnh vực nghiên cứu về dân số của Đàng Trong, hay của
Việt Nam, trong quá khứ.
Hai thế kỷ 17 và 18 lại cũng là thời kỳ “mở rộng cửa” của
Đàng Trong đối với nền ngoại thương mà theo tác giả là nền
tảng của sự sống còn của Đàng Trong dưới quyền họ Nguyễn,
“gần bốn lần yếu hơn họ Trịnh ở Đàng Ngoài về mọi mặt”. Nói
đến ngoại thương cũng là nói đến sự hiện diện của tàu bè và
thương gia người Nhật, người Trung Hoa... và những người
châu Âu như Bồ Đào Nha, Anh, Pháp, Hà Lan... vì đây cũng là
thời kỳ người châu Âu ồ ạt kéo nhau sang buôn bán và đặt căn
cứ tại Đông Nam Á. Nghiên cứu về hai thế kỷ này của Đàng
Trong không thể bỏ qua các nguồn tư liệu, trong thực tế rất
phong phú và đa dạng, của những người thuộc nhiều quốc tịch
www.hocthuatphuongdong.vn
