phân tích tài chánh nữa, rồi quyết định xem bạn sẽ là theo lời khuyên của ai
nếu bạn đang dự định đầu tư tiền tiết kiệm của mình.
Giờ, hãy nhìn lại chân dung của họ trong phụ lục B. dự đoán của tôi là
bạn sẽ chấp nhận lời khuyên của nhà phân tích tài chính 1, và từ chối lời
khuyên của nhà phân tích tài chín 2. dự đoán này dựa vào một thí nghiệm
tương tự mà tôi thực hiện trong phòng thí nghiệm của mình, khi nhà phân tích
tài chính 1 được chọn bởi 90% số người tham gia. Kết quả này cho thấy rằng
bài kiểm tra này có tác dụng với hầu hết mọi người. nó cũng bộc lộ rằng hầu
hết người ta không biết tại sao mình lại lựa chọn như thế. Họ dường như chỉ
linh cảm vậy thôi.
Phần minh họa trên dựa vào một thí nghiệm tài tình do nhà tâm lý học
Thomas Hill và các đồng sự tại đại học Tulsa phát triển. có một mối liên hệ
giữa gương mặt của sáu nhà phân tích tài chính với sự thành công trong
những đầu tư của họ. chẳng hạn, người có khuôn mặt dài, tức là có những
đường nét ở vị trí cao hơn trên gương mặt được mô tả là người thành công; và
người khuôn mặt ngắn hơn, tức là người có những đường nét ở vị trí thấp hơn
trên gương mặt, được mô tả là người thất bại. không hề nhận thức được, có lẽ
vô thức của bạn đã dò tìm ra những nét khác nhau này, và sau đó tác động đến
cách bạn đánh giá hai nhà phân tích tài chính mới. nhà phân tích tài chính 1
được nhiều người thích hơn, có gương mặt dài mà bạn thấy trước đó được mô
tả là thành công, và điều này có lẽ đã ảnh hưởng một cách vô thức đến lựa
chọn của bạn. có thể bạn nghĩ rằng sự lựa chọn nhà phân tích này chứ không
phải là nhà phân tích kia chỉ đơn thuần là đoán. Hoặc có lẽ bạn có linh cảm
thấy nhà phân tích này xuất sắc hơn nhà phân tích kia. Nhưng trong thực tế,
những quyết định kiểu này dựa vào khả năng dò tìm khuôn mẫu thần kỳ của
trí não vô thức của bạn.
Dĩ nhiên, thí nghiệm này chỉ bao gồm những khuôn mẫu gương mặt, có
đôi chút nhân tạo. trong thí nghiệm của tôi, những nhà phân tích tài chính
thành công có gương mặt dài, và nhà phân tích tài chính không thành công có
gương mặt ngắn. trong thực tế thì không hẳn như vậy, và cũng thật sai lầm
nếu chỉ phán đoán một người qua diện mạo gương mặt họ. thí nghiệm do
Thomas Hill và các đồng sự của ông thiết kế này, một phần, để chứng minh
kiểu suy nghĩ này có thể dẫn người ta đi lầm đường lạc lối như thế nào. Họ
lập luận rằng sau khi thấy một người tình cờ vừa khít với khuôn mặt mẫu,
chúng ta liền khái quát hóa cái khuôn mặt đó cho những người mà chúng ta
gặp trong tương lai.
Thế nhưng cũng chính những quy trình tương tự lại có thể dẫn đến những
linh cảm chính xác. Trong thực tế, những típ người nhất định thường hành xử
theo những cách nhất định. Và trong tâm trí vô thức của chúng ta có khả năng
kỳ lạ là dò tìm những khuôn mẫu này, và sẽ rung chuông cảnh báo mỗi khi
