Ngày 26-3, giai cấp công nhân, nông dân và quân tự vệ quốc dân của
Paris đã tổ chức cuộc bầu cử ở nhiều nơi, chọn ra Ủy ban Xã hội gồm 86
người. Ngày 28, Công xã Paris tuyên bố thành lập. Công xã là một cơ cấu
chính quyền hoàn toàn mới, đã đập tan bộ máy nhà nước của giai cấp tư
sản, sử dụng hàng loạt biện pháp dân chủ bảo vệ lợi ích của nhân dân lao
động.
Đầu tháng 4, được sự chi viện của quân đội Phổ, quân đội Chính phủ
Chie bắt đầu tấn công vào Paris. Công xã đã tổ chức cho nhân dân Paris
đánh trả, xây dựng các chiến lũy, nhiều lần đánh lui được quân địch. Thế
nhưng, công xã không có chi viện từ bên ngoài, sức chiến đấu liên tục bị
giảm sút. Trong điều kiện gian khổ khó khăn như thế, quân và dân Paris chỉ
có thể cố thủ được hơn 1 tháng. Đến giữa tháng 5, Chính phủ Chie đã điều
động 100.000 quân bao vây Paris. Ngày 21, quân chính phủ tấn công vào
khu vực nội ô. Uỷ ban Công xã và đông đảo quần chúng Paris kiên thủ,
quyết chiến với kẻ thù. Nhưng do họ thiếu vũ khí, không thể ngăn chặn các
đợt tấn công, nên đã bị giết hết sức dã man.
Qua 72 ngày đêm chiến đấu tàn khốc, ngày 28-5, quân chính phủ cuối
cùng cũng chiếm được toàn bộ Paris. Công xã Paris thất bại. Nhân dân Paris
đã phải trả giá nặng nề trong cuộc chiến bảo vệ công xã, bảo vệ Paris, tổng
cộng có 72.900 người chết trận, 29.000 người bị sát hại, 60.900 người bị bắt
giam hoặc đi đày. Tuy vậy, với tư cách là mô hình chuyên chính của giai
cấp vô sản, mặc dù tồn tại trong thời gian không dài, nhưng Công xã Paris
có ý nghĩa lịch sử rất lớn.
