Vua lấy việc nước làm đại sự, lấy việc công làm trọng, chỉ có dùng lý để quyết định công việc và
dùng lý để nói chuyện thì mới có thể bảo vệ được lợi ích của đất nước và xứng đáng với thân
phận địa vị là vua một nước.
Vì vậy, khi tra hỏi, Hứa Vẫn nói thẳng với Minh Đế rằng: “Bệ hạ quy định nguyên tắc dùng
người là “tiến cử những người có tài ở xung quanh”, các đồng hương của thần, thần hiểu rõ
nhất, xin bệ hạ hãy kiểm tra xem họ có đủ tư cách hay không, nếu họ không xứng đáng, thần
xin chịu tội”.
Ngụy Minh Đế cho là có lý, sai người kiểm tra những đồng hương mà Hứa Vẫn tiến cử, họ
đều rất xứng đáng, vì thế Minh Đế không xử phạt Hứa Vẫn, mà còn thưởng cho ông ta một bộ
quần áo mới. Đây là một trường hợp thành công của việc biết dựa vào thân phận địa vị của đối
tượng để lựa chọn phương pháp nói chuyện.
Dựa vào tính cách của đối phương để nói chuyện
Nói chung, đặc điểm tính cách mỗi người đều bộc lộ ra qua lời nói cử chỉ, nét mặt của người
đó. Chẳng hạn, những người mồm miệng nhanh nhảu, cử chỉ nhanh nhẹn, ánh mắt sắc sảo, tâm
trạng dễ xúc động thường là người tính cách nóng vội; những người nhiệt tình thẳng thắn, sôi
nổi hiếu động, phản ứng nhanh nhạy, thích giao du bạn bè thường là người có tính cách vui vẻ;
những người nét mặt tinh tế, ánh mắt ổn định, nói năng chậm rãi có đầu có cuối, chú ý cử chỉ
đúng mực thường là người có tính cách chắc chắn; những người trầm lắng, không hay cười nói,
thích sống một mình, không thích giao tiếp thường là người cô độc khó gần; những người
miệng nói khoa trương, hay thổi phồng sự việc, thích làm thầy người khác thường là người
kiêu ngạo tự phụ; những người biết lễ phép, thủ tín, nói thực làm thực, tính cách ôn hòa, tôn
trọng người khác thường là người khiêm tốn cẩn thận. Đối với những đối tượng tính cách khác
nhau, nhất định cần phân tích cụ thể. Hiểu rõ tính cách nóng vội, có thể giao cho anh ta việc
làm một cái là xong, không để cho anh ta phải mất quá nhiều tâm sức; đối với người tính tình
vui vẻ, cần thường xuyên đốc thúc, vì họ thường rất hay quên; đối với người tính tình chắc
chắn, có thể nhờ việc lớn nhưng khó được anh ta chấp nhận; đối với người tính tình cô độc,
trước tiên cần đánh vào tình cảm của anh ta, anh ta có ít bạn bè, một khi đã coi bạn là bạn, thì
sẽ làm hết sức mình; đối với người kiêu ngạo tự phụ, đừng ngại sử dụng “kế khích tướng”; đối
với người khiêm tốn cẩn thận, cần đưa ra lý do để anh ta giúp bạn, nếu không có nhờ vả đến
mấy cũng không ích gì.
Nhằm đúng tâm lý của đối phương để nói chuyện
Qua thái độ hoặc dáng vẻ mà đối phương vô tình bộc lộ ra để tìm hiểu tâm lý của anh ta, đôi
khi còn nắm bắt được những điều đúng và chính xác hơn so với những gì được bộc lộ qua lời
nói.
Những người tuổi tác, giới tính, khu vực, nghề nghiệp khác nhau thường có đặc trưng tâm lý
khác nhau. Khi nhờ người khác giúp, cần chú ý tới các mặt dưới đây:
(1). Giới tính khác nhau. Đối với đàn ông cần dùng những lời khuyên tương đối có tính
thuyết phục; đối với phụ nữ thì cần ôn hòa hơn một chút.
(2). Tuổi tác khác nhau. Đối với người trẻ tuổi nên dùng lời nói khích động; những người
trung niên thì có thể nói rõ lợi hại để cho họ tham khảo; những người tuổi cao cố gắng sử dụng
những từ tỏ ý tôn trọng.
(3). Khu vực khác nhau. Có những vùng con người ta có tính cách phóng khoáng, có vùng
con người tính cách tinh tế hơn.
(4). Nghề nghiệp khác nhau. Cần nói chuyện với đối phương bằng những lời có liên quan
